การเรียนรู้ภาษาอีสานจากเพลง น่าจะเป็นหนทางที่ผู้เรียนจะเข้าใจได้ง่ายกว่า เพราะได้ยินสำเนียงเสียงอีสานจากนักร้อง บางเพลงก็ยังเรียนรู้ความหมายของคำได้ จากละครในมิวสิกวีดิโอได้อีกด้วย ตามคำขอครับสำหรับแฟนๆ ที่ชอบเพลงอีสานแต่ฟังแล้วเข้าใจความหมายได้ไม่หมด ก็ทำให้ความรู้สึกซาบซึ้งในดนตรีนั้นลดน้อยลง อยากจะทราบเนื้อหาเพลงใด ของนักร้องคนใด ก็บอกกันมาได้เลยครับ ส่งอีเมล์ไปที่ webmaster (@) isangate.com จะได้นำมาเสนอเป็นลำดับต่อไป ขอแจ้งให้ทราบว่า ผู้จัดทำไม่ได้มีความต้องการโปรโมทเพลงนักร้องคนใด ค่ายใดทั้งสิ้น เพลงที่ถูกคัดเลือกมานำเสนอ จะต้องมีภาษาอีสานแทรกอยู่จำนวนหนึ่ง ที่แฟนเพลงบางท่านอาจไม่เข้าใจความหมายที่แท้จริง ฟังแล้วม่วนแต่บ่เข้าใจ จึงจะได้รับการคัดเลือกมาลงในหน้านี้ครับ
ปี่ลำข้าว
ศิลปิน : เวียง นฤมล คำร้อง/ทำนอง : ปรีชา ปัดภัย เรียบเรียง : จินนี่ ภูไท
เดือนสิบเอ็ดหัวลมต้อง (เดือนสิบเอ็ดลมเริ่มเปลี่ยนทิศ) ฮอดเดือนสิบสองหัวลมอ่วยพัดคืน (ถึงเดือนสิบสองสายลมพัดเปลี่ยนคืน) เสียงลมพัดใบข้าว คิดฮอดแต่อ้ายบ่หลับบ่นอนหลายคืน (เสียงลมพัดใบข้าว คิดถึงแต่พี่ชายไม่หลับไม่นอนมาหลายคืน) ได้ข่าวว่าคนไกลใจท้อ อิแม่อิพ่อจ่มหาทุกเช้ายามตื่น (ได้ข่าวว่าคนี่อยู่ไกลใจท้อ พ่อแม่บ่านทุกเช้ายามตื่น) ผู้คนพลัดถิ่นเขากลับมาบ้านกันวื้นวื้น (คนงานพลัดถิ่นเขากลับ้านกันมากมาย) ลมหนาวหวนคืน แล้วอ้ายยังบ่ซอดมา (แล้วพี่อยู่ไหนยังไม่กลับมาอย่างลมหนาว) ลมหนาวหวนคืน แล้วอ้ายยังบ่ซอดมา (ลมหนาวกลับมาแล้ว ใยพี่ชายไม่กลับมา)
* กรุงเทพฯ ตอนนี้เขาว่าลำบากแฮง (กรุงเทพฯ ตอนนี้เขาว่าลำบากนัก) ผู้คนขายแรง ตกงานกันหลายพันหมื่น (ผู้คนขายแรงตกงานกันหลายพันหลายหมื่น) ไปหม่องใด๋ กะได้ยินเสียงสะอื้น (ไปที่ไหน ก็ได้ยินแต่เสียงสะอื้น) เบิ่งข่าวแล้วใจหาย กะได้แต่คอยคอยถ่า (ดูข่าวแล้วใจหาย ก็ได้แต่คอยรอพี่) คืนมาตั้งหลัก มาพักใจอยู่บ้านเฮาบ่ (กลับมาตั้งหลัก มาพักใจที่บ้านเราไหม) มาเกี่ยวข้าวดอมาอยู่บ้านเฮาพร้อมหน้า (มาร่วมเกี่ยวข้าวอยู่บ้านเรากันพร้อมหน้า)
** เสียงปี่ลำข้าวสิเป่าเอิ้นอ้ายคืนมา (เสียงปี่ลำข้าวจะเป่าเรียกพี่คืนมา) สวรรค์ลืมตาเด้อจังไปหาสู้ใหม่ (เมื่อภัยโรคร้ายหมดไปค่อยกลับไปสู้ใหม่) ให้สวรรค์ลืมตาเด้อจังไปหาสู้ใหม่ (เมื่อโอกาสกลับมาค่อยกลับไปสู้งานใหม่)
เดือนสิบเอ็ดหัวลมต้อง (เดือนสิบเอ็ดลมเริ่มเปลี่ยนทิศ) ฮอดเดือนสิบสองหัวลมอ่วยแล้วใจหาย (ถึงเดือนสิบสองลมเปลี่ยนทิศแลวใจหาย) บ่เห็นคนไกลส่งข่าวคืนถิ่น (ไม่เห็นคนไกลส่งข่าวว่าจะกลับมา) จั๊กอยู่ จั๊กกินจังใด๋ น้อส่างเป็นไป (ไม่รู้ว่าอยู่กินอย่างไร หรือเป็นอย่างไร) อย่ากลับคืนคอนเมื่อตอนที่มันสาย (อย่ากลับคืนบ้านตอนที่สายไปแล้ว) สิ่งที่พ่อแม่อยากได้คืออ้ายเด้อ บ่แม่นเงินทอง (สิ่งที่พ่อแม่อยากได้คือพี่ชาย ไม่ใช่เงินทอง)
(ซ้ำ *, ** )
เสียงปี่ลำข้าวสิเป่าเอิ้นอ้ายคืนมา สวรรค์ลืมตาเด้อจังไปหาสู้ใหม่ ให้สวรรค์ลืมตาเด้อจังไปหาสู้ใหม่
มีคำภาษาอีสานที่น่าสนใจดังนี้
หัวลมต้อง = ลมเปลี่ยนทิศ คิดฮอด = คิดถึง บ่ = ไ่ม่ หม่องใด๋ = ที่ใด คอยถ่า = รอคอย จังไป = ค่อยไป |
อ่วย = กลับทิศ จ่มหา = บ่นหา ซอด = ทะลุ, กลับ กะได้ = ก็ได้ ข้าวดอ = พันธุ์ข้าวที่แก่เร็ว
|
อ้าย = พี่ชาย วื้นวื้น = มากมาย, คึกคัก แฮง = แรง, มาก เบิ่ง = ดู, เห็น เอิ้น = เรียก
|
|
ปี่ลำข้าว เป็นปี่ที่ใช้ลำต้นของข้าวที่แก่แล้วมาทำเป่าให้เกิดเสียง ซึ่งอาวทิดหมูก็เคยทำและเป่ากันเล่นๆ สนั่นท้องทุ่งนายามลงไปเกี่ยวข้าวกัน น้องสาวเวียง นฤมล นำเอามาขับร้องเป็นเพลงเพื่อสื่อถึงหนุ่มๆ ที่พากันไปขายแรงงานในเมืองกรุง ที่กำลังประสบปัญหาตกงาน ถูกเลิกจ้าง ให้หวนคืนบ้านนามาเกียวข้าวด้วยกัน เมื่อฟ้าเปิด (โรคร้าย สภาพเศรษฐกิจฟื้นตัว มีการมีงาน) ค่อยกลับไปทำงานในเมืองกรุงกันใหม่ เวลานี้ทุกคนเป็นห่วงอยากให้กลับบ้าน สิ่งที่พ่อ-แม่รอไม่ใช่เงินทองแต่คือลูกๆ มากกว่า เข้ากับบรรยากาศลมหนาวพอดีเลย ได้ยินบ่น้อเสียง "ปี่ลำข้าว" จากบ้านเฮาดังไกลไปถึงกรุงเทพฯ บ่...