LP Koon Nok hasadee link

อบันทึกไว้เป็นประวัติศาสตร์ของ ประเพณีการจัดงานปลงศพสำหรับบุคคลสำคัญที่เป็นชั้นเจ้านายปกครองบ้านเมืองในอดีต และพระเถระชั้นผู้ใหญ่ ที่ผู้คนนับถือศรัทธาเป็นจำนวนมาก ด้วยการจัดทำเมรุเผาศพที่ยิ่งใหญ่สร้างเป็น รูปนกหัสดีลิงค์ เพื่อแสดงความเคารพและสักการะ ดังความว่า "วัฒนธรรมประเพณีพื้นเมืองจะยังอยู่สืบเชื้อสายได้ ก็จะต้องมีผู้รักษาสืบต่อ หากขาดผู้รักษาแล้ว วัฒนธรรมท้องถิ่นก็ย่อมหมดไปด้วย การสร้าง นกหัสดีลิงค์ ที่ว่านี้เป็นเรื่องประชาชนในท้องถิ่นถวายให้เกียรติแก่ผู้ตาย ส่วนไฟพระราชทานนั้นเป็นพระเมตตาของพระมหากษัตริย์ที่พระราชทานมาให้ผู้ตาย นกหัสดีลิงค์ ก็เท่ากับว่า "เป็นพานทองรับไฟเพลิงพระราชทานของพระมหากษัตริย์" นั่นเอง ดอกไม้มีพานใส่ฉันใด นกหัสดีลิงค์ก็ฉันนั้น"

LP Koon 03

29 มกราคม 2562 เป็นการฟื้นฟูพิธีกรรมงานศพของพระเถระชั้นผู้ใหญ่ ที่เป็นที่เคารพรักศรัทธาของประชาชนอีกครั้งหนึ่ง ด้วยการจัดทำ เมรุเผาศพรูปนกหัสดีลิงค์ขึ้น "พิธีพระราชทานเพลิงศพครูใหญ่ พระเทพวิทยาคม" หรือ "หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ" ซึ่งกำหนดจัดขึ้นในวันอังคารที่ 29 มกราคม 2562เมรุลอยชั่วคราว วัดหนองแวงพระอารามหลวง บริเวณพุทธมณฑลอีสาน บ้านเต่านอ ตำบลศิลา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ขณะนี้ทาง มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้มีการเตรียมงานกันล่วงหน้ามาเป็นปีแล้ว โดยเฉพาะการสร้างเมรุลอยชั่วคราวที่พุทธมณฑลอีสาน เพื่อใช้เป็นสถานที่พระราชทานเพลิงศพของหลวงพ่อคูณ ซึ่งเป็นรูปนกหัสดีลิงค์เทินบุษบกสีขาวทั้งหลัง สูง 22.6 เมตร ฐานกว้าง 16 เมตร ที่มีขนาดใหญ่และงดงามที่สุด ซึ่งเป็นประเพณีดั้งเดิมของชาวอีสาน ที่นิยมสร้างนกหัสดีลิงค์ประกอบเมรุลอยสำหรับงานศพพระเถระชั้นผู้ใหญ่

LP Koon 11

นกหัสดีลิงค์เทินบุษบกหอแก้ว บนหลังมีหีบเอวขัน ยอดนพศูล ก่อสร้างอยู่บนฌาปนกิจสถานชั่วคราว วัดหนองแวง พระอารามหลวง ด้านหลังพุทธมณฑลอีสาน เป็นสถานที่ที่จะใช้ในพิธีพระราชทานเพลิงศพครูใหญ่พระเทพวิทยาคม หรือ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ในวันที่ 29 มกราคม 2562 ฌาปนกิจสถานชั่วคราวแห่งนี้ ออกแบบเป็นฐาน 8 เหลี่ยมตามทิศในจักรวาล ทิศหลัก 4 ทิศ ทิศรอง 4 ทิศ แบ่งออกเป็น 3 ชั้น ตามคติไตรภูมิ

ชั้นนอก แทนโลกมนุษย์ ซึ่งเป็นพื้นที่รองรับผู้มาร่วมงาน มีทางเชื่อมเป็นบันไดขึ้นทางด้านหน้า และด้านหลัง

ชั้นที่ 2 เป็นป่าหิมพานต์ มีนาคประจำ 8 ทั้ง 8 มุม ทิศรองจัดวางหอธรรมาศ ทั้ง 4 ทิศ ประดับด้วยต้นดอกไม้จันทน์ และสัตว์ป่าหิมพานต์ ทั้งจตุบาท ทวิบาท รวม 32 ตัว มีช้าง 4 งา ประจำทิศหลัก 4 ทิศ ช้าง 4 งา ออกแบบตามซากช้างดึกดำบรรพ์ที่ขุดพบในจังหวัดนครราชสีมา บ้านเกิดของหลวงพ่อคูณ

ทิศรองด้านใน มีบันไดนาค 4 แห่ง เชื่อมขึ้นสู่ชั้น 3 นาคทั้ง 16 ตน ออกแบบตามแนวศิลปะประยุกต์ ผสมผสานศิลปะภาคอีสาน ลาว และเขมร พื้นที่ที่หลวงพ่อคูณมีความสัมพันธ์เป็นพิเศษ

nok hasadee link 35

ชั้นที่ 3 แทนสวรรค์ เป็นพื้นที่ลานพิธีกรรม เมรุออกแบบเป็นนกหัสดีลิงค์เทินบุษบกหอแก้ว บนหลังมีหีบเอวขันยอดนพศูล หัวนกสูง 8 เมตร 50 เซ็นติเมตร ด้านหางสูง 10 เมตร 20 เซ็นติเมตร ขณะที่ฉัตรสูง 26 เมตร ใหญ่ที่สุดตั้งแต่เคยก่อสร้างมา เมรุนกหัสดีลิงค์ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก และเตรียมจัดวางให้สรีระสังขารหลวงพ่อคูณหันศรีษะไปทางทิศเหนือ ตามแนวคิดทิศเหนือ คือ โลกที่เหนือขึ้นไป หรือ สรวงสวรรค์

นกหัสดีลิงค์ ออกแบบตามขนบช่างนกอีสาน มีหัวเป็นนก แต่มีงวงและงาเหมือนช้าง ต่างจากนกหัสดีลิงค์ของภาคเหนือที่มีหัวเป็นช้าง โดยออกแบบให้มี 4 งา เช่นกัน ลายขนนกที่หัวและปีก ออกแบบเป็นลายกลีบดอกคูณ หางนกเป็นลายกนก โดยใช้แบบจากไม้แกะสลักประดับสิม หรือ โบสถ์ วัดพระธาตุขามแก่น นกมีกลไกขยับ งวง ปาก ตา คอ และปีก

หอแก้ว ฐานเอวขันปากพาน บุษบกประดับโก่งคิ้ว ลายดอกกาลกัป ดอกไม้ที่ไม่ร่วงโรยแม้วันสิ้นโลก สื่อความหมายถึงพระนิพพาน ซึ่งเป็นสัจธรรมเที่ยงแท้ไม่เปลี่ยนแปลง ในหอแก้ววางด้วยหีบเอวขัน ยอดนพศูล ประดับลายกระจังปากหีบ หีบเอวขันยอดนพศูล เป็นหีบประดับเกียรติยศสูงสุด ตามความเชื่อของคนอีสาน เหนือขึ้นมาเป็นบัวหงายหน้ากระดานรองรับหลังคาเป็นชั้นเวสน์ 2 ชั้น

ส่วนยอดออกแบบเป็นหม้อกลศ หรือ ส่วนสูงสุดของปราสาทหิน ชั้นหลังคาด้านล่างประดับด้วยลายซุ้ม ตามแบบพระธาตุพนม และลายโค้งเกสรดอกคูณ ยอดเป็นเจดีย์บัวเหลี่ยม 5 ยอด โดยเจดีย์บัวเหลี่ยม เป็นเอกลักษณ์ของเจดีย์ในลุ่มน้ำโขง เช่น พระธาตุพนม พระเชิงชุม เหนือเจดีย์แต่ละยอดมีฉัตร เจดีย์กลาง 5 ชั้น เจดีย์รอง 3 ชั้น ยอดฉัตรประดับด้วยไม้คูณแกะสลัก ปิดด้วยทองคำ

nok hasadee link 34

และเพื่อให้พิธีกรรมดังกล่าวมีความสมบูรณ์ ครบถ้วน ถูกต้อง ตามประเพณีแต่โบราณสืบมา ทางจังหวัดขอนแก่น จึงได้จัดขบวนอัญญาสี่เดินทางมาจังหวัดอุบลราชธานี เพื่อเชิญเจ้านางสีดาไปฆ่านกหัสดีลิงค์ ในงานพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระเทพวิทยาคม หรือหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ อดีตเจ้าอาวาสวัดบ้านไร่ อ.ด่านขุนทด จ.นครราชสีมา ที่เมรุชั่วคราววัดหนองแวง พระอารามหลวง จังหวัดขอนแก่น ด้านหลัง มณฑลอีสาน ริมถนนเลี่ยงเมืองขอนแก่น-กาฬสินธุ์ ในวันที่ 29 มกราคม 2562 นี้

เมรุลอยที่ใช้ในการพระราชทานเพลิงศพอาจารย์ใหญ่ "หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ"
ถูกออกแบบเป็นรูป "นกหัสดีลิงค์" อย่างงดงามวิจิตร จาก ข่าวสปริงนิวส์

เมรุลอยนกหัสดีลิงค์ ส่งหลวงพ่อคูณ จาก ข่าวไทยรัฐ

nok hasadee link 14

การฆ่านกหัสดีลิงค์ครั้งแรก เกิดขึ้นเมื่อปี 2324 ถึงปัจจุบันเท่าที่มีการบันทึกไว้ นางสีดาได้ฆ่านกหัสดีลิงค์มาแล้วไม่ต่ำกว่า 50 ตัว นางสีดาตั้งแต่ยุคแรกจนถึงปัจุบัน มี 6 รุ่น ประกอบด้วย

  • ญาแม่นางงัว ฆ่านกฯ ครั้งแรกปี 2324
  • ญาแม่สุกัญ ปราบภัย (บุตรีญาแม่นางงัว)
  • ญาแม่มณีจันทร์ ผ่องสิลป์ (บุตรีญาแม่สุกัญ)
  • คุณยายสมวาสนา รัศมี (บุตรีญาแม่มณีจันทร์)
  • คุณยายประทิน วันทาพงษ์ (บุตรีญาแม่มณีจันทร์, พี่สาวคุณยายสมวาสนา) และ
  • คุณเมทินี หวานอารมย์ (หลานคุณยายประทิน)

nok hasadee link 15

นางสาวเมทินี หวานอารมย์  กล่าวว่า การที่ตนมาเป็นผู้สืบเชื้อสายนางสีดานั้น ไม่ใช่การสืบเชื้อสายที่ใครๆ ก็เลือกที่จะเป็นได้ เพราะในรุ่นของ แม่มณีจันทร์ มาถึงรุ่น แม่สมวาสนา ซึ่งมีลูกคือ แม่ประทิน แต่รุ่นลูกของแม่ประทินนั้น ไม่มีใครสืบชื้อสายนางสีดา การสืบเชื้อสายนางสีดาจึงหายไปในบางช่วง กระทั่งมาถึงคุณเมทินี ซึ่งเป็นรุ่นเหลนที่มาเป็นผู้สืบเชื้อสายนางสีดาแห่งเมืองอุบลราชธานี  โดยคนในครอบครัวบอกว่า "คุณเมทินีนั้นเคยประสบอุบัติเหตุ ถึงขั้นที่แพทย์ ญาติพี่น้องบางคนเชื่อว่า "ตายไปแล้ว" แต่มีบางคนยังไม่เชื่อ จึงกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ รวมถึงบอกกล่าวนางสีดาตามเชื้อสายที่เรียงลำดับกันมาว่า หากนางเมทินีฟื้นคืนชีพ ยินดีที่จะเป็นร่างทรง หรือผู้สืบเชื้อสายนางสีดาต่อไป จากนั้น นางเมทินีก็ฟื้นคืนชีพ และเป็นผู้สืบเชื้อสายนางสีดาสายเมืองอุบลในปัจจุบัน"

ตำนานนกหัสดีลิงค์ จากรายการ เรื่องนี้มีตำนาน ThaiPBS

สำหรับ นางสาวเมทินี หวานอารมย์ เป็นนางเทียมนางสีดา ฆ่านกหัสดีลิงค์ งานสุดท้าย ในงานพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระสิริพัฒนาภรณ์ (สมหมาย โชติปุญโญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดทุ่งศรีเมือง และอดีตเจ้าคณะอำเภอเขื่องใน เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2557 ณ เมรุนกหัสดีลิงค์ วัดทุ่งศรีเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

nok hasadee link 16

สำหรับการเชิญนางสีดาไปประกอบพิธีฆ่านกหัสดีลิงค์ ใน งานพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระเทพวิทยาคม หรือ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ นั้น ทางเจ้าภาพ (จังหวัดขอนแก่น) จะแต่งตั้งตัวแทนอัญญาสี่ไปเชิญเจ้านางสีดาโดยผ่านนางเทียมหรือคนทรง ในที่นี้คือ นางสาวเมทินี หวานอารมย์ โดยตัวแทนอัญญาสี่ต้องนำขันธ์ห้าไปเชิญ เมื่อนางเทียมรับขันธ์เชิญและเรียกค่าบูชาครูแล้ว คณะเจ้าภาพก็ลากลับ นางเทียมก็จะได้ตระเตรียมบอกเล่าไปให้บริวารมาช่วยงานตามกำหนดต่อไป

ขอบคุณที่มาของข่าว : GuideUbon.com
19 มกราคม 2562

LP Koon 16

เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2562 ที่ผ่านมา คณะอาญา 4 จากจังหวัดขอนแก่น ได้เดินทางมาเชิญนางสีดาปราบนกหัสดีลิงค์ ตามแบบประเพณีโบราณ นำขบวนอาญา 4 แห่พานเงินและทองเป็นค่ายกคาย (ยกครู) คายหน้า 15 ตำลึง คายหลัง 12 ตำลึงและทองคำแท้มีน้ำหนัก 10 บาท มาเชิญนางสีดาไปร่วมงานพิธีฆ่านกหัสดีลิงค์ในวันที่ 29 มกราคม เพื่อส่งวิญญาณหลวงพ่อคูณ ไปสู่สรวงสวรรค์ เมื่อเวลา 16.00 น. ที่บ้านนางสาวเมทินี หวานอารมณ์ ทายาทนางสีดา รุ่นที่ 6 อายุ 45 ปี พักอาศัยอยู่ที่บ้านด้ามพร้า ตำบลขามใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี พร้อมด้วยเครือตระกูลปราบภัย ได้ต้อนรับคณะ ครูธรรมยอดแก้ว ดร.ยุทธพงษ์ มาศวิเศษ เจ้าพิธีช่างทำนกหัสดีลิงค์ พร้อมด้วยขบวนของอาญา 4 ซึ่งเป็นชาย 4 คน หญิง 4 คน และเครื่องค่าคาย (ยกครู) ซึ่งเป็นพานคายหน้ามีเงิน 15 ตำลึง และคายหลังมีเงิน 12 ตำลึง

ส่วนพานกลางเป็นทองคำแท้ที่มีน้ำหนัก 10 บาท จำนวน 2 เส้น โดยขอเข้าไปในบริเวณบ้าน เพื่อที่จะทำพิธีอันเชิญนางสีดาให้ไปปราบนกหัสดีลิงค์ ด้านนางสาวเมทินี หวานอารมณ์ เป็นทายาทนางสีดา ได้พาคณะอาญา 4 ทำพิธีอันเชิญนางสีดา พร้อมตรวจความสมบูรณ์ของคาย ที่ทางคณะของอาญา4 นำมาเป็นเครื่องยกครู ซึ่งโดยมีร่างทรงพ่อประจักรซึ่งเป็นพี่ชายของนางสีดา เป็นผู้ตรวจเครื่องคายว่า ถูกต้องตรงตามประเพณี และทองเป็นทองแท้ร้อยเปอร์เซ็นต์หรือไม่ โดยทางร่างทรงพ่อประจักร์บอกว่า "หากเป็นของปลอมจะเป็นสิ่งไม่ดีกับคณะที่นำมา แต่ตรวจดูแล้วเป็นทองแท้ร้อยเปอร์เซ็นต์" เมื่อเสร็จพิธีแล้วนางสีดาจะคืนให้

LP Koon 12

หลังจากนั้นนายสรรพสิทธิ์ รัศมี เป็นผู้กำกับพิธีกรรมในการฆ่านกหัสดีลิงค์ ได้ร่วมเจรจาในเรื่องของพิธีกรรมกับ ครูธรรมยอดแก้ว ดร.ยุทธพงษ์ มาศวิเศษ เจ้าพิธีช่างทำนกหัสดีลิงค์ โดยมีการกำหนดเวลาในการทำพิธีฆ่านกหัสดีลิงค์ในช่วงเวลา 18.00 น. ทางฝ่ายของนางสีดาจะมีการตั้งขบวนบริเวณด้านศรีษะของนักหัสดีลิงค์

โดยจะมีอาญา 4 ของฝ่ายเจ้าเมืองขอนแก่น จะมาเชิญนางสีดาเข้าไปในบริเวณพิธี ขณะที่นางสีดาจะมีการจัดขบวนทัพฆ่านกหัสดีสิงค์ ขบวนแรกเป็นขบวนของอาญา 4 ขบวนที่ 2 ขบวนอาวุธและเพชรฆาต มีหอก ดาบ ธนู ขบวนที่ 3 เป็นขบวนของนางสีดา ดนตรี ฉิ่ง ฉาบและแคน ขบวนที่ 4 เป็นขบวนเครื่องเซ่นไหว้ ส่วนขบวนที่ 5 เป็นขบวนของผู้ติดตาม

LP Koon 13

ส่วนการจะขึ้นไปฆ่านกจะมีนางสีดาและเพชรฆาตเท่านั้น โดยนางสีดาจะไปรำหลอกล่อนก และเป็นผู้ใช้ลูกศรยิงนก หลังจากนั้นทางฝ่ายเพชรฆาตจะเป็นผู้ใช้หอกแทงนกจนมีเลือดไหลออกมา นกจะร้องเสียงดังแล้วจะค่อยๆ เสียชีวิต ตาจะหลับงวงจะไม่แกว่งไปมา

ส่วนด้านก้นของนกจะมีขี้นกไหลออกมา ซึ่งจะเป็นผลไม้ต่างๆ เช่น ส้ม ประชาชนที่ไปร่วมงานสามารถที่จะเก็บไปรับประทาน เพื่อเป็นมงคลให้กับตัวเอง เมื่อฆ่านกแน่นิ่งแล้ว ขบวนของนางสีดาจะเดินทางกลับจังหวัดอุบลราชธานี เมื่อกลับถึงบ้านแล้ว หลังจากนั้น 3 วันจะมีพิธีกินขี้นก โดยจะมีการจัดเลี้ยงฉลองชัยชนะในการฆ่านกให้กับทีมงาน

LP Koon 14

เสร็จแล้วทุกคนจะแยกย้ายกันไปปฏิบัติหน้าที่ของตนเองตามปกติ นางสาวเมทินี หวานอารมณ์ เป็นทายาทนางสีดารุ่นที่ 6 บอกว่าตอนนี้ได้เตรียมงานทุกอย่างพร้อมทั้งกำลังพลและเครื่องแต่งกาย มีการวางแผนการเดินทางโดยจะมีการทำพิธีบวงสรวงที่บ้าน ในช่วงเช้าของวันที่ 29 มกราคม 2562 และหลังจากนั้นทางคณะก็จะออกจากบ้านในทันที่โดยใช้รถบัส 2 ชั้น มีห้องสุขาอยู่บนรถ จะไม่มีการแวะระหว่างทาง และจะไปพักทัพบริเวณที่ทางมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้จัดเตรียมไว้ให้ หลังพิธีฆ่านกหัสดีลิงค์เสร็จจะเดินทางกลับจังหวัดอุบลราชธานีในทันที โดยจะรักษาพิธีตามขนบธรรมเนียมอย่างเคร่งครัด

ที่มาของข่าว : 77 ข่าวเด็ด
19 มกราคม 2562

ดาวน์โหลด : หนังสืออนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ (40 หน้า)

หนังสืออนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ฉบับเต็ม (100 หน้า)

LP Koon 15

nok hasadee link 36

แบบอนุสรณ์สถานพระเทพวิทยาคม หรือหลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ สร้างครอบจุดฌาปนสถาน หลังองค์พุทธมณฑลอีสาน
มีความสูงเทียบเท่าตึก 10 ชั้น ประยุกต์แบบของพระธาตุในกลุ่มวัฒนธรรมไทย – ลาว ทรงบัวเหลี่ยม

รวมภาพพิธีพระราชทานเพลิงศพหลวงพ่อคูณ ปุริสุทฺโธ

koon_01.jpg koon_02.jpg koon_03.jpg

koon_04.jpg koon_05.jpg koon_06.jpg

koon_07.jpg koon_08.jpg koon_09.jpg

koon_10.jpg koon_11.jpg koon_12.jpg

koon_13.jpg koon_14.jpg koon_15.jpg

koon_16.jpg koon_17.jpg koon_18.jpg

koon_19.jpg koon_20.jpg koon_21.jpg

koon_22.jpg koon_23.jpg koon_24.jpg

koon_25.jpg

อ่านเรื่องที่เกี่ยวข้อง : ตำนานนกหัสดีลิงค์ การจัดการปลงศพเจ้านายและพระเถระผู้ใหญ่ในภาคอีสาน

lilred

ตำนานนกหัสดีลิงค์ (1) | ตำนานนกหัสดีลิงค์ (2) | ตำนานนกหัสดีลิงค์ (3)

เมรุุนกหัสดีลิงค์เทินบุษบก ใน งานพระราชทานเพลิงศพครูใหญ่พระเทพวิทยาคม "หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ"

redline

backled1