ทองฮวด ฝ่ายเทศ
ดนตรีพื้นบ้าน ซอ
นายทองฮวด ฝ่ายเทศ เกิดเมื่อวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2483 ปีมะโรง ที่ บ้านนาสีนวล ตำบลนาสีนวล อำเภทพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม จบการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เมื่ออายุได้ 14 ปี ได้ฝากตัวเป็นศิษย์ อาจารย์สมพร นักสีซอ (หมอซอ) แห่งวงมโหรี อำเภอปทุมรัตน์ จังหวัดร้อยเอ็ด ฝึกฝนกับครูจนชำนาญสามารถออกมาตั้งวงของตนเองขึ้นมาได้
ด้วยทักษะฝีมือที่โดดเด่นของ นายทองฮวด ฝ่ายเทศ จึงมีผู้ชักชวนให้เข้าวงการหมอลำและเพลงลูกทุ่ง ได้บันทึกเสียงการบรรเลงซอครั้งแรกให้กับนักร้องลูกทุ่งชื่อดังยุคนั้นคือ เทพพร เพชรอุบล ในชุด “อิสานบ้านเฮา” และ “ขอหอมก่อนแต่ง” ในช่วงนั้นเพลงสองชุดนี้ดังมาก หัวหน้าวงหมอลำเพชรบูรพาจึงให้มาอัดการบรรเลงดนตรีให้กับ สุภาพ ดาวดวงเด่น ในเพลง คิดถึงเสียงซอ และ ลำเพลินสลับเต้ย ได้รับความนิยมมาก จึงมีอัลบั้มชุดถัดมา คือ เดี่ยวซอเดี่ยวแคน
คิดถึงเสียงซอ - สุภาพ ดาวดวงเด่น
นอกจากนั้นยังได้บรรเลงซอให้กับนักร้องดังอีกหลายท่าน อาทิ อรอุมา สิงห์ศิริ ในอัลบั้ม สาวอีสานรอรัก, หงษ์ทอง ดาวอุดร ในอัลบั้ม หงห์ทองคะนองลำ บรรเลงให้ ศรชัย เมฆวิเชียร ในอัลบั้ม เสียงซอสั่งสาว, พุ่มพวง ดวงจันทร์ ในชุด แก้วรอพี่ รวมถึง บานเย็น รากแก่น, ปริศนา วงค์ศิริ, ยุ้ย ญาติเยอะ, จินตหรา พูนลาก, ยอกรัก สลักใจ, พรศักดิ์ ส่องแสง, ไวพจน์ เพชรสุพรรณ ล่าสุดคือ แดง จิตรกร
เสียงซอสั่งสาว - ศรชัย เมฆวิเชียร
ต่อมา ท่านผู้อำนวยการประดิษฐ์ ศิริ ได้มาติดต่อไปเป็น ครูสอนดนตรีไทยพื้นบ้าน ให้กับนักเรียนโรงเรียนบ้านมะชม โนนสง่า อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม มีลูกศิษย์ในโรงเรียนและนอกโรงเรียนอีกมากมาย อาจารย์ทองฮวด ฝ่ายเทศ เป็นผู้มีพรสวรรค์และมีศิลปะในตนเอง สามารถประดิษฐ์ซอขึ้นใช่เอง และแจกจ่ายให้ลูกศิษย์ที่สนใจดนตรีพื้นบ้าน
นอกจากการเป็นครูสอนลูกศิษย์แล้ว ยังเข้าสู่วงการลูกทุ่ง หมอลำ มีผลงานอยู่เป็นประจำ มีวงมโหรีเป็นของตัวเองและรับงานโชว์ตัวในที่ต่างๆ ผลงานที่ได้รับเป็นเกียรติสูงสุด คือ ได้ไปสีซอในงานรับเสด็จ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามพระบรมราชกุมารี ในงาน กึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทย ที่กรุงเทพมหานคร และได้รับโล่รางวัลอีกมากมาย อาจารย์ทองฮวดมีความมีความตั้งใจจริงในการสืบทอดศิลปะดั้งเดิมของไทยให้ลูกหลานสืบไป
นายทองฮวด ฝ่ายเทศ จึงได้รับยกย่องเป็น ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง ประเภท ดนตรีพื้นบ้าน (ซอ) ประจำปีพุทธศักราช 2551 จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น
เดี่ยวซอีสาน โดย ทองฮวด ฝ่ายเทศ
ปัจจุบัน นายทองฮวด ฝ่ายเทศ ได้ถึงแก่กรรมแล้วในปี พ.ศ. 2554 ยังคงเหลือไว้เเต่ เสียงอมตะซออีสาน ที่เป็นมรดกคู่แผ่นดินอีสานสืบไป
เดี่ยวซออาลัย พ่อใหญคำหมา แสงงาม ศิลปินแห่งชาติ โดย ทองฮวด ฝ่ายเทศ
