สู่ขวัญเฮือน
การทำพิธีเชิญขวัญมาสู่เฮือน เรียก สู่ขวัญเฮือน เรือนเป็นสถานที่พักผ่อนหลับนอน วันหนึ่งๆ เราจะต้องพักผ่อนหลับอยู่ในเรือนหลายชั่วโมง คนที่เราถือว่ามีความสุขกายสบายใจ ก็คือคนที่มีเรือนชานบ้านช่องห้องหอ หากขาดเรือนอย่างเดียว ถึงจะมีเงินทองเป็นเรือนล้านเรือนแสนก็ไม่มีความสุข เรือนมีความจำเป็นแก่ทุกคน
พระพุทธเจ้าจึงยกย่องคนที่สร้างที่อยู่อาศัยถวายแก่พระสงฆ์ว่า เป็นคนฉลาด เป็นทานอันเลิศประเสริฐกว่าอามิสทานทุกชนิด เพราะเรือนเป็นที่รวมความสุขทุกชนิดบรรดามี การสู่ขวัญเรือนนอกจากการเชิญขวัญมาอยู่ในเรือนแล้ว ผู้สูตรขวัญยังพรรณาถึงการปลูกเรือนว่า ทำอย่างไรจึงจะประสบความสุขสวัสดิ์ อยู่เย็นเป็นสุข การสู่ขวัญเรือนจึงเป็นการทำที่ฉลาดหลักแหลมอีกอย่างหนึ่ง
ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อเศรษฐีอันมีนกเอี้ยง จั่งได้เสี่ยงหาขวัญมา ภริยาเมียมิ่ง แก้ม ปิ่งสิ่งหาเอาของ ทั้งแจ่วบองและมีดพร้า ได้เตรียมพร้าขวานคม สิไปชมป่าไม้ โบราณว่าเอาไม้แข็ง มีไม้แดงและไม้แต้ กิ่งก้านแผ่ในไพร แบกขวานไปสิปล้ำถาก หาบ่ยากไม้เสาเฮือน ไปเป็นเดือนยาม ออกใหม่ เอาลำใหญ่ยูงยาง เอามีดถางเบิ่งฮอดเหง้า จั่งบอกเจ้ารุกขา หมู่เทวดาเฝ้าอยู่ เฮ็ดนำปู่ ตามครูสอน ต้นมันงอนคดก่ง เผิ่นให้จ่งอย่าตัดมา บ่งามตาเอาไว้ก่อน หาเอาบ่อนลำสื่อปานเทียน เอาลำเหมือนเสาเมรุราช เอาเสาอาจดั่งโฮงอินทรา จั่งเอามาเป็นเสาเฮือนอยู่ ดีกว่าหมู่ไม้จิกไม้ฮัง จั่งมายังเสาเฮือนและเสาแฮก เจ้าจั่งแบกมาหา คันได้มาเก้ากำเก้าศอก เจ้าจั่งบอกเทพา ขอเผิ่น มาเป็นโฮงนอนแผ่ ขอมาปลูกให้แม่นอนเย็น นอนกลางเว็นได้เงินหมื่น นอนตื่นให้ได้เงินแสน ทั้งได้ แก้วได้แหวนหลายหลาก
เจ้าจั่งเอาขวานถากตัดฮอน ตัดเป็นตอนฮอนหง่า ต้นเผิ่นว่าเป็นโกน ต้นเทิงโพนเผิ่น ห้าม ต้นเป็นง่ามปลายตาย บ่ดีหลายอย่าไปต้อง อย่าไปข้องเอามา ผิดตำราพ่อแม่ พวกเถ้าแก่ โบราณ มาปลูกเฮือนปลูกซานบ่ราบรื่น บ่สดชื่นมีแฮง เป็นเฮือนแข็งเข็ดขนาด อย่ามาพาดเฮือน นอน มันเป็นหนอนเจาะปู่ บ่ได้อยู่สุขสันต์ เอาขวานฟันเป็นเสนียด มันจักเดือดตอมตาม หา ความงามบ่ได้ เป็นคนไฮ้อนาถา อย่าเอามาบ่ถืกโสก หาเลาะโคกตัดเอา ตัดเอาเสาสิบสองต้น อย่าให้ค่นขวางทาง อย่าให้วางกลางไฮ่ ต้นไม้ใหญ่ไฟลน อย่าไปขนไปแก่ ต้นแก่แด่มันตาย อินทร์พรหมหมายเผิ่นบ่ชอบ บ่ประกอบเป็นเฮือนชาน ปลุกไปนานเกิดเสนียด คนบังเบียดโจรา อย่าเอามาเป็นกะทอด อย่ามาจอดเป็นขาง อย่ามาวางเป็นขื่อ
ว่ามาเยอขวัญเอย เขาได้ตัดเจ้าล้ม เจ้าอย่าจ่มโมหัง ให้เจ้าฟังอย่าด่วน ว่ามาเยอขวัญ เอย ขวัญเสาแฮกอย่าได้หนี ขวัญเสาขวัญอย่าได้แล่น ให้เจ้าใสคือแว่นพระอินทรา ให้ขวัญเจ้า แล่นมาอยู่ลีล้ายลีล้าย ขวัญเจ้าย้ายทั้งขางตง ขวัญเจ้าลงทั้งขางขื่อ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเสา นางอย่าหลงทางป่องท้าง ให้เจ้ายาวไวๆ เสียงเรไรแมงง้วง เจ้าอย่าห่วงกลางดง ให้เจ้าลงมาสู่ ให้มาอยู่นำหลาน ทั้งขวัญซานติดต่อ ให้เจ้าก่อกองคำ ให้เจ้านำกองแก้ว มาฮอดแล้วอย่าไปใส
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญไม้จิกให้เจ้ามาอยู่ ขวัญไม้ดู่ให้เจ้ามาเวียน ขวัญไม้ตะเคียนให้ เจ้ามาใหญ่ มาตุ้มไพร่ลูกหลานมีแฮง ขวัญไม้แดงมาเฮียงไม้แต้ มาเป็นแม่กะได มาเป็นคิงไฟให้ นึ่งข้าว ให้มาเฝ้าอยู่ชายคา ยามเจ้ามาเอาเป็นเงินล้าน มาอยู่บ้านนำหลาน มาอยู่ซานวางแอ่ง ห้อยต่องแต่งกระบวยนำ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าได้หนีไปอยู่ไฮ่ ขวัญเจ้าอย่าไปไล่กวาง ฟาน มาอยู่ซานบ่เหงี่ยง ให้เจ้าเที่ยงคือพระยาแถน ว่ามาเยอขวัญเอย แป้นแอ้มใหม่คือไม้แดง ตงขางแข็งคือไม้แต้ เอามาแต่เมืองสาละวัน ไม้จันทันและหน้าต่าง วิสุกรรมเป็นซ่างป่อนมาหา ไม้สะยัวหลังคาพระอินทราตกแต่ง เผิ่นจัดแจ่งตงขาง เอามาวางพิงพาด ดูสะอาดโฮงหลวง คนทั้ง ปวงมาโฮมแห่ พวกเฒ่าแก่มาออนวอน มาเฮือนนอนเย็นซุ่ม ใต้เมืองหลุ่มงามหลาย ปานเดือน หงายใสส่อง บ่มีป่องฮูฮอย
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเสาแฮกไปหลงอยู่กลางทาง ขวัญเสากลางไปหลงอยู่ป่า ไปอยู่ ท่านอนเซา ขวัญเสาเหนือและเสาใต้ กะให้มาสามื้อนี้วันนี้ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญขื่อขวัญขาง ขวัญแขนนางและกระทอด ให้ออดหลอดออดหลอดมาไวๆ ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญจงมาพลัน อย่าช้า ให้เจ้ามาพร้อมหน้าพาขวัญ สิ่งสมควรขุนแต่งไว้บ่ห่อนไฮ้สวัสดี จำเริญศรีเหลือหลาก มีมวลมากสถาพร สุขทั้งนั่งสุขทั้งนอนบ่คลาดแคล้ว ปลุกเฮือนแก้วให้ผาบแพ้ข้าศึกศัตรู ชัยยะตุ ภะวัง ชัยยัมังคะลัง มหามุงคุล จงมีแก่ฝูงข้าทั้งหลายก็ข้าเทอญ
เสกน้ำรดเฮือนหลังสูตรขวัญแล้ว
นะโม เม พุทธะเตชะสา ธัมโม เม ธัมมะ เตชะสา สังโฆ เม สังฆะเตชะสา ระตะนัตตะยะ ธัมมิกา เตชะ ปะสิทธิปะสีเทวา สัพเพ ภัทรานิ ปัสสันตุ มา กิญจิ ปาปะมาคะมา ชะยะสิทธิธะนัง ลาภัง สัพพะทุกขา สัพพะภะยา สัพพะโรคา วินาสันตุ สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ
