foto1
foto1
foto1
foto1
foto1
ช่วงนี้อากาศปรวนแปรไปทั่วโลก บ้างก็มีพายุรุนแรง แผ่นดินไหว ฝนตก น้ำท่วม ดินพังทลาย จนไร้ที่อยู่ บ้านเฮากะต่างภาคต่างกะพ้อไปคนละแนว บ้างก็ฝนตกจนน้ำท่วม บ้างก็แล้งจนพืชผลแห้งตาย กระจายเป็นหย่อมๆ แบบบ้านเพิ่นท่วมแป๋ตาย นาใกล้ๆ กันนี้ผัดบ่มีน้ำจนดินแห้ง อีหยังว่ะ! นี่ละเขาว่าโลกวิปริตย้อนพวกเฮามนุษย์เป็นผู้ทำลายของแทร่ ตอนนี้ทางภาคเหนือกำลังท่วมหนัก ข่าวว่าภาคอีสานบ้านเฮาก็เตรียมตัวไว้เลย พายุกำลังมาแล้ว ...😭🙏😁

: Our Sponsor ::

adv200x300 2

: Facebook Likebox ::

: Administrator ::

mail webmaster

: My Web Site ::

krumontree200x75
easyhome banner
ppor 200x75
isangate net200x75

e mil

No. of Page View

paya supasit

ju juคันเจ้าได้ขี่ซ้างกั้งฮ่มเป็นพระยา อย่าได้ลืมคนทุกข์ผู้ขี่ควายคอนกล้า

        ## ถ้าได้ดิบได้ดีหรือได้เป็นใหญ่แล้ว ก็อย่าได้ลืมผู้คนรอบข้าง @อย่าลืมบุญคุณคนที่เคยเอื้อเฟื้อเรา ##

isan thai words

ภาษาพูดของผู้คนในภาคอีสานนั้นมีหลายสำเนียงที่แตกต่างกันไป ไม่มี "ภาษาอีสาน" นะครับ มีแต่เป็นภาษาพูดดั้งเดิมของชนเผ่าต่างๆ ที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้ซึ่งมีหลายกลุ่มชาติพันธุ์ [ เรื่องที่เกี่ยวข้อง : ชาติพันธุ์ชนเผ่าไทยในอีสาน ] ดังนั้น เมื่อท่านเดินทางไปท่องเที่ยวอีสาน ท่านจะได้ฟังสำเนียงเสียงพูดที่แตกต่างกันออกไปในแต่ละจังหวัด คำที่เสนอในที่นี่รวบรวมมาจากที่กระผมอาวทิดหมู มักหม่วน ได้ตอบไว้ใน Facebook Fanpage มาแล้วแต่ค้นหาย้อนหลังยาก ท่านเว็บมาดเซ่อเลยขอร้องแกมบังคับให้นำมารวบรวมไว้ที่นี่อีกครั้งหนึ่ง แฟนนานุแฟนที่ต้องการทราบความหมายของคำ หรือประโยคใดก็สอบถามเพิ่มเติมมาได้นะขอรับ ยินดีนำมาตอบให้ทราบทั้งในเว็บไซต์และเฟซบุ๊คต่อไป

หน้าที่ : 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14

redline

สำหรับวันนี้ขอเสนอคำที่มีความหมายในการครองเรือนสักหน่อย (สังคมเปลี่ยน คนเปลี่ยน แต่... บางสิ่งของความรักยังไม่เปลี่ยน) คือ...

ชู-ซู-ตาบฮ้าง-ตาบหม้าย-ดังแหมบ-หมึน-ฉุน-หลุบ-แลง

ชู หรือ ซู

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้เสนอคำว่า "ชู" หรือ "ซู"

เสนอเรื่อง "ประเพณีแต่งงาน" ติดต่อกันมาในช่วงเดือนแห่งความรัก ก็เลยมีคำถามมาจากผู้บ่าวทางไกล (นครปฐม) ไปทำงานอยู่ไทดนสงสัยเรื่องแต่งงานถามมาว่า "อาวทิดหมู ผมมักผู้สาวมาเฮ็ดงานอยู่ทางนี้สามปีแล้วกะยังเก็บเงินบ่พอค่าดอง จ่มให้ลุงทางบ้านฟัง เพิ่นบอกว่า 'ถ้าสูฮักแพงกันอีหลี กะคือบ่ "ชู" เอาโลด' น้องกะเลยสงสัยว่า อั่น "ชู" ผู้สาวนี่แม่นเฮ็ดจั่งใด๋ครับ อาว บอกแหน่เด้อครับอยากมีคู่แต่เงินค่าดองบ่พอ

ชู ก. การที่ชายไปสมสู่อยู่ร่วมกับหญิงโดยที่พ่อแม่ของฝ่ายหญิงไม่รู้เรียก ชูสาว อย่างว่า กูบ่ยอมยังจักชีล่วงชูเอาน้อย (กา). to have sexual intercourse secretly without permission of girl's parents.

ชายหญิงที่รักกัน ตั้งใจจะเลี้ยงดูกันเป็นคู่อยู่กิน คลองธรรมไม่หย่าร้างกัน แต่ฝ่ายชายไม่มีเงินค่าดองหรือพ่อ-แม่(ฝ่ายหญิง)ไม่เห็นดีเห็นชอบด้วย ชายหญิงมักจะตกลงแต่งกันเองซึ่งเรียกว่า “ชู” คือ ผู้ชายไปตกลงกับหญิงว่า คืนนั้น เวลาเท่านั้นจะมาหาที่บ้าน ขอให้พาดบันไดไขประตูให้

marry isan 01

ตอนนี้หญิงจะต้องระวังชายให้มาก เพราะเคยปรากฎว่า ฝ่ายชายแอบหนีก็มี จนกระทั่งรุ่งสางสว่างแจ้ง ฝ่ายหญิงจะต้องไปบอกพ่อแม่ให้รู้ว่า "มีผู้ชายมาซู" พ่อ-แม่จะจัดให้คนไปบอกญาติพี่น้องของตน และพ่อแม่ของชายมาพูดเจรจากันเป็นหลักฐาน รับรองว่าจะทำตามจารีตประเพณีบ้านเมือง จึงปล่อยให้ผู้ชายออกมาจากห้องได้ (คุณพ่อตาก็อย่าเพิ่ง อาละวาดแบกปืนไปถล่มคุณลูกเขยเด้อครับ มันผิดกฏหมาย คุณพ่อตาอาจสิได้ไอคุกๆ ได้ เห็นใจว่าที่ลูกเขยแหน่) ถ้าใครเคยดูภาพยนตร์เรื่อง "ลูกอีสาน" คงจำได้ว่ามีบทชูสาวด้วย

ในกรณีผู้หญิงไปชูผู้ชาย เรียกว่า ไปชูผู้บ่าว หรือแล่นนำผู้บ่าว ก็จัดการให้เรียบร้อยเหมือนกันกับฝ่ายชายทำ (บางท้องถิ่นอาจออกเสียงว่า ซู ก็มี)

ส่วนทางอีสานใต้ (สุรินทร์ บุรีรัมย์) คำว่า "ซูร์" จะหมายถึง การหมั้นหมายเด้อน้อง ต่างกัน (อ่านเพิ่มเติม คลิกที่นี่เลย)

งานแต่งคนจน - มนต์แคน แก่นคูณ

ตาบฮ้าง-ตาบหม้าย

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้เสนอคำว่า "ตาบฮ้าง ตาบหม้าย"

จากเรื่อง "พิธีการแต่งงาน" ที่ผ่านมาในช่วงเดือนแห่งความรัก และจะมีมากขึ้นในช่วงเดือนสี่ กับเดือนหกนี้ อาวทิดหมูก็เลยขอนำเสนอเพิ่มเติมอีกจักหน่อย จากเสียงเตือนดังตึ๋งของอีเมล์ tidmoo.mm @ gmail.com ตอนตีหนึ่งเมื่อคืน (อดเอามาตอบยามเซ้า ย้อนง่วงนอน โอ๊ะ! หาข้อมูลอยู่เด้อ)

"หม้าย" กับ "ฮ้าง" ต่างกันจั่งใด๋

อันว่า "หญิงที่ผัวตาย" โบราณเพิ่นเอิ้นว่า "แม่หม้าย" แต่ถ้า "ผัวหย่าร้าง" หนีไปมีผู้ใหม่ สิเอิ้นกันว่า "แม่ฮ้าง" ส่วนทางผู้ชายนั้นกะสิเอิ้น "พ่อฮ้าง พ่อหม้าย" คือกันนั่นหละ

ในการจัดงานแต่งงานนั้น ถ้าเป็นคู่ที่ "บ่สดซิ่งๆ" (เคยมีคู่ครองมาก่อน) กล่าวคือ ถ้าหญิงเป็นแม่ฮ้าง หรือแม่หม้าย ราคาค่าดอง (สินสอด) ก็จะต้องลดลงจากปกติ (ชายหนุ่มโสด บ่ต้องเสียค่าครูหลายดอก เพิ่นว่า)

แต่ถ้าฝ่ายผู้ชายกลายเป็นพ่อฮ้าง หรือพ่อหม้ายบ้างละ ค่าดองจะผกผันกันกับแม่ฮ้าง ก็จะต้องเพิ่มราคาค่าตัวเจ้าสาวขึ้นอีกตามสมควร (เสียค่าดองแพงขึ้น เพราะฝ่ายหญิงเป็นสาวเอ๊าะๆ ซั่นตั่ว)

แต่ถ้า "ต่างฝ่าย ต่างฮ้าง ต่างหม้าย" มาพ้อผูกพันกัน ตกลงปลงใจอยู่ร่วมกันเป็นคู่ชีวิต "ค่าดอง" จะธรรมดา (ไม่เรียกเป็นพิเศษแต่อย่างใด บางทีอาจจะเพียงหัวหมู หรือไก่ตัว สู่ขวัญ ผูกแขน จากญาติผู้ใหญ่ก็เพียงพอแล้ว) การแต่งงานของคนคู่นี้จะเรียกว่า “ตาบฮ้าง ตาบหม้าย”

tab hang tab mai

คือสิเข้าใจแล้วนอ ส่วนอาวทิดหมูนี้ยังโสดซิงๆ แม่ฮ้าง แม่หม้าย ที่เหงาใจไร้คู่ อยากได้คนดูแลไปตลอดชีวิตก็จดหมายน้อยมาเด้อ ค่าดองกะมีบ่หลายแต่บ่ให้ขายหน้า สิล้มงัว บายศรีสูขวัญ ฮักแพง ให้ญาติผู้ใหญ่รับรู้ เถิงสิมีเฮือพ่วงมากะสิฮักหอมเป็นลูกอยู่เสมอ สนใจบ่น้อ!

ดังแหมบ

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้เสนอคำว่า "ดังแหมบ"

มีสาวหล่าสอบถามมาว่า "ถืกผู้บ่าวบอกเลิกฮักเพราะว่าหนูดังแหมบ" น้องบ่เข้าใจ "ดังแหมบ" คือจั่งใด๋

ดัง น. จมูก จมูก เรียก "ดัง" จมูกบี้ เรียก "ดังแหมบ" จมูกบานหรือรูจมูกกว้างเรียก "ดังปึ่ง" จมูกโด่งจมูกใหญ่เรียก "ดังโม" จมูกแหว่งมาก เรียก "ดังวืก" จมุกแหว่งขนาดกลาง เรียก "ดังวาก" จมูกแหว่งนิดหน่อย เรียก "ดังวีก". nose.

แตบแหมบ ว. มีลักษณะเตี้ย เช่น หลังคาเตี้ยๆ และแบน เรียก หลังคาแตบแหมบ. low and with little slope (of roof).

เฉลย : ดังแหมบ มาจากคำ 2 คำคือ ดัง + แตบแหมบ ซึ่งหมายถึง คนดั้งหลบใน จมูกไม่โด่งนั่นเอง บ้างก็ว่า เพราะข้าวเหนียวดูดดั้งซึ่งไม่จริงเลย เพราะเป็นกรรมพันธุ์โดยแท้แม้จะกินข้าวเจ้าตั้งแต่เกิดก็ "ดังแหมบ" ได้

dang mab

อย่าไปน้อยอกน้อยใจ สมัยนี้มันเสริมดั้งได้ถ้ามีเงิน ความสวยจากศัลยกรรมมีมากมายเด้อหล้า แต่อ้ายทิดหมูว่า จิตใจงามก็ได้เปรียบเกินร้อยกว่าดังโด่งแต่ใจหยาบช้าเด้อ เป็นกำลังใจให้พบพ้อคนที่รักจริงที่หัวใจใช่ดังแหมบ

หมึน

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้เสนอคำว่า "หมึน"

อันนี้กะเป็นคำถามจากแฟนานุแฟนเจนแซด (Gen Z) ลูกอีสานแต่เว้าอีสานบ่ถ่อง ถามมาว่า พ่อจ่มให้บอกว่า "จั่งแหม่นกูหมึนหลาย ลูกชายคูนเอ้ย" แม่นหมายความว่าจั่งใด๋

หมึน ก. ฉุน โกรธ คนโกรธแสดงอาการหน้าบึ้งตึง เรียก คนหมึน. to be or become cross, angry.

สิมาพร้อมกันกับคำว่า ฉุน หรือ สูญ

ฉุน ก. โกรธ โกรธเรียก ฉุน โกรธจัดเรียก ฉุนแฮง สูญแฮง ก็ว่า. to become angry, go into a rage.

แหม่นไปเฮ็ดอีหยังให้เพิ่นผิดใจน้อบักหล้าเอย หลบไปให้เพิ่นใจเย็นก่อนเด้อ อย่าไปเถียงพ่อแม่ ใจเพิ่นเย็นลงจั่งมาบอกเหตุผลทีหลัง

soon

Cr. ขอบคุณภาพจากอินเทอร์เน็ต

หลุบ

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้ขอเสนอคำว่า "หลุบ"

จากเรื่องการแต่งงานที่นำเสนอมาข้างต้น พ่อ-แม่ฝ่ายหญิงบางคนที่ถูกผู้บ่าวมาซูลูกสาวอาจจะตะโกนออกมาดังๆ ว่า "โอย! กูหลุบแล้วบาดนี้ มีลูกสาวบ่ได้ค่าดอง" อย่าฟ้าวว่าจั่งซั้นเด้ออีพ่อ อีแม่ ถึงจั่งใด๋ลูกเขยก็มีความฮักจริง บ่ทอดทิ้งลูกสาวพ่อกับแม่แน่นอน

หลุบ ก. ขาดทุน เรียก หลุบทึน มุดเข้าในโพรง เรียก หลุบเข้าโกน อย่างว่า ลำเบิดคืนบ่ลำความเก่า พี่ชิเล่ากับแก้เข้าโกน กับแก้เข้าโกนโพนโลนหัวออก กำปั้นกูตอกมันหลุบเข้าไป ปุ้มแพยัดมันกัดแพรออก กำปั้นกูตอกมันหลุบเข้าไป (กลอน). to get no profit, lose money in business, pull head back in (of lizard in hole).

หลุบ ก. ยุบ ล่ม ทรุด อย่างว่า พังผาม้างดงดอนหลุบหล่ม (กาไก) เมืองหลวงกว้างเป็นวังหลุบหล่ม (ผาแดง). to cave in, fall down, collapse, sink downwards.

lub

ความหมายของพ่อตากล่าวก็คือ "หวังจะได้ค่าดอง (สินสอด) ราคาแพง แต่กลับได้แค่การสมมา บายศรีสู่ขวัญเท่านั้น เลย 'หลุบทึน' ไม่ได้ดังใจนั่นเอง"

แลง

ภาษาอีสานวันละคำ มื้อนี้เสนอคำว่า "แลง"

อ้ายทิดหมูส่อยบอกน้องแหน่ว่า "กินเข้าแลง" ทางภาคอีสานหมายความว่าจั่งใด๋ นางเมื่อบ้าน(บ่ได้มาดน)พ่อปู่ถามว่า "กินเข้าแลงมาล่ะบ้อ"

แลง น. เวลาเย็น เวลาตะวันจวนจะตกดิน เรียก เวลาแลง หรือ ยามแลง อย่างว่า ชมลูกไม้ยามแล้งเมื่อแลง (กา) ผ่อเห็นวันสอดไม้ลับเหลี่ยมเมื่อแลง (กาไก) พี่ก็อดอยู่แล้งลืมเข้าขาดแลง (ฮุ่ง) ดาแลงตั้งทุกขุนครบคู่ (สังข์). evening, late afternoon and early evening.

ยามแลง น. เวลากินอาหารค่ำ เรียก ยามแลง อย่างว่า วันปลอดแจ้งมื้อใหม่ยามแลง ควรที่ปุนพิมมะบานฮีบเมือแหนถ้อย นางเมืองผู้แพงศรีจักฮอด แม่ท่านเจ้าติ่วสร้อยต้านสั่งทุกประการ (ฮุ่ง). time of evening meal.

yam laeng

คนอีสานนั้นเรียกเวลารับประทานอาหารแตกต่างกันตามเวลา การกินอาหารวันหนึ่งมีสามครั้ง เรียก กินสามคาบ(เวลา) ตอนเช้าเรียก "คาบงาย" ตอนเที่ยงเรียก "คาบสวย" ตอนค่ำเรียก "คาบแลง" นั่นเอง ดังนั้นถ้าสาวใดโดนถามว่า "เจ้าคือมาสวยแท้" กะอย่าสิได้ยิ้มเป้ยๆ ว่าเจ้าของงามเด้อ เขาถามว่า "ทำไมจึงมาสาย" ต่างหากล่ะ!

 

หน้าที่ : 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14

redline

backled1

isan word tip

isangate net 345x250

ppor blog 345x250

adv 345x200 1

นโยบายความเป็นส่วนตัว Our Policy

ยินดีต้อนรับสู่ประตูอีสานบ้านเฮา เว็บไซต์ของเรา ใช้คุกกี้ (Cookies) เพื่อให้ท่านได้รับประสบการณ์การใช้งานที่ดียิ่งขึ้น อ่านนโยบายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (Privacy Policy) และนโยบายคุกกี้ (Cookie Policy)