คันเจ้าได้ขี่ซ้างกั้งฮ่มเป็นพระยา อย่าได้ลืมคนทุกข์ผู้ขี่ควายคอนกล้า ## ถ้าได้ดิบได้ดีหรือได้เป็นใหญ่แล้ว ก็อย่าได้ลืมผู้คนรอบข้าง @อย่าลืมบุญคุณคนที่เคยเอื้อเฟื้อเรา ## |
ความทวย : | "กกบ่มีฮาก หมากบ่มีใบ" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ เครือเขาดำ อธิบายให้รู้จักกันชัดๆ คือเครือเขาดำนั้นเป็นเถาวัลย์เล็กๆ ชนิดหนึ่งชอบเกิดบนต้นไม้ ไม่มีรากลงดิน มีลูก (ผล) แต่ไม่มีใบ (เวลาตอบให้ตอบเฉพาะว่า เครือเขาดำ เท่านั้น) | |
ความทวย : | "ไก่อีดำงำดิน" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ก้อนขี้ควาย เพราะกองขี้ควายมันจะเป็นกองดำๆ คว่ำอยู่บนดิน (งำดิน = คว่ำอยู่บนดิน) | |
ความทวย : | "ไก่อีกล้ากินหญ้าอ้อมโพน" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ กรรไกรตัดผม หมายถึง กรรไกรตัดผมรอบศรีษะ (อ้อมโพน = รอบโคนจอมปลวก ในที่นี้หมายถึงศรีษะ) | |
ความทวย : | "ไก่อีลายขี้ยายคันฮั้ว" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ขี้ตอก หมายถึง เศษไม้ไผ่ที่เหลาจากตอกแล้ว เขามักจะเอาไปวางตามรั้วบ้านสมัยก่อน | |
ความทวย : | "กกอยู่ป่า ง่าอยู่บ้าน บานได้สู่แลง" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ กระบอง หมายถึง ขี้ไต้ที่จุดไฟไว้ อธิบายให้รู้ชัดๆ คือ กก หมายถึงต้นยางที่เอายางของมันมาผสมกับไม้ผุ ห่อด้วยใบตองยางเช่นเดิม แล้วเอามาจุดไฟให้แสงสว่าง ง่า หมายถึง กิ่งไม้ ซึ่งก็คือที่วางขี้ไต้ สู่แลง คือทุกค่ำคืน | |
ความทวย : | "ไก่อีลายตายอยู่นอกซาน คนเบิ้ดบ้านมาปาดบ่เบิ้ด" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หินฝนพร้า หมายถึง คนที่มาลับมีด (ฝนพร้าที่หินเป้นร้อยคน หินก็ไม่หมด) | |
ความทวย : | "ไก่อีลายตายอยู่ไฮ่อ้อย คนเป็นร้อยไปปาดบ่เบิ้ด" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หินฝนพร้า หมายถึง หินลับมีด | |
ความทวย : | "ไก่อีขาวซาวเกลือ" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หน่อไม้ส้ม หมายถึง หน่อไม้ดอง | |
ความทวย : | "ไก่อีขาวซาวปีก" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ดอกซ้อน หมายถึง ดอกมะลิ | |
ความทวย : | "ขนแยมแยะแปะกันมีแฮง" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ขนตา หมายถึง เวลาหลับตานอน | |
ความทวย : | "แข่วซากลาก ฮูดากหลุมแขน" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ สุ่ม อธิบายว่า สุ่มนั้นที่ปากของมันจะมีริ้วไม้ไผ่ที่ใช้สานสุ่มแหลมๆ เรียงกันเป้นแถวคนอีสานเรียกว่า "แข่ว" (ฟัน) หรือ (เขี้ยวสุ่ม) ใช้ขังไก่ จับปลา เวลาใช้จะเอาปากลง เอาก้นขึ้น เวลาจะเอาของในสุ่มจะล้วงเอาทางดาก (ก้น) สุ่มนี้ | |
ความทวย : | "ข่ายหล่ายก่ายหี" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หางควายโตแม่ | |
ความทวย : | "ขาวคือฝ้าย ยายอยู่ทั่วฟ้า" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ดาว | |
ความทวย : | "เค็งๆ ก้องในดงมิดมี่ คื่นๆ ก้องในบ้านบ่ได้ยิน" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หมากเค็ง (ลูกหยี) และ หมากเขือคื่น (ขื่น) อธิบายได้ว่า เค็งๆ ก้องในดงมิดมี่ คือหมากเค็ง คื่นๆ ก้องในบ้านบ่ได้ยิน คือหมากเขือขื่น เค็งๆ กับคื่นๆ เป็นเพียงชื่อผลไม้ ไม่ใช่เสียงมันจึงเงียบและไม่ได้ยิน | |
ความทวย : | "คนเบิ้ดบ้านกินน้ำสร้างเดียว เทียวทางเดียวบ่ให้เหยียบฮอยกัน" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ คนรับศีลจากพระ อธิบายว่า คือรับจากพระรูปเดียว ว่าความเดียวกัน และว่าพร้อมกันด้วย | |
ความทวย : | "ควยบ่มีขากินหญ้าบ่เป็น" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หลักฝังบ่แน่น (ของที่เคยแน่นมาก่อนแต่มาโยกหรือคลอนตอนหลัง คนอีสานเรียก "ควย" เช่น ฟันโยก คนอีสานจะเรียกว่า "แข่วควย" หลักที่ถูกโยกหรือคลอน คนอีสานจะเรียกว่า "หลักควย") | |
ความทวย : | "งงงาพร้อมหูหางดูอาจงามเด สัตว์สิ่งนี้ควรค่ำค่าเมือง" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ช้าง | |
ความทวย : | "งุมหน้าให้ฟ้าเบิ่งก้น" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ บักหอยโข่ง | |
ความทวย : | "โงโค้งโน้งข่วมท่งข่วมภู" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ฮุ้งลงกินน้ำ | |
ความทวย : | "จับหางขี้จ๊วก" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ คันโซ่ หมายถึง เครื่องมือวิดน้ำ ทำด้วยไม้ไผ่สาน ใช้แรงคนวิด | |
ความทวย : | "จับใต้ฉีกแคกแดกเข้าในฮู" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ขนไก่แหย่หู อธิบายว่า สมัยก่อนคนนิยมเอาขนปีกไก่มาฉีกบางส่วนออก แล้วเอามาแหย่รูหู (แทนคอตตอนบัดในสมัยนี้นั่นเอง) ทั้งคัน ทั้งมันอย่าบอกใครเชียว | |
ความทวย : | "จากไปบ่เห็นฮอย บ่ต้งคอยกลับมาเอง" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ จิตใจของคน | |
ความทวย : | "เจ้าบ่มีศาล สมภารบ่มีวัด" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | "เจ้าบ่มีศาล คือ แม่น้ำเจ้าพระยา สมภารบ่มีวัด คือ การแถมสมภาร ในภาคอีสานเวลาพระเทศน์ เช่น กัณฑ์มัททรี เวลาพระขึ้นเสียงสูง ชาวบ้านจะหยอดเหรียญในบาตรทำให้เกิดเสียงดังพร้อมกับร้องว่า "นิมนต์ข้าน้อย" การกระทำเช่นนี้เรียกว่า แถมสมภาร | |
ความทวย : | "ว้างอีเอ่นเล่นน้ำกลางวัง ทางหลังมันเปียก ทางท้องมันบ่เปียก" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ เฮือน หมายถึง เรือนอยู่อาสัยของเรานี้เอง เวลาฝนตกใส่หลังคาจะเปียก แต่ท้องบ้านคือใต้ถุนบ้านใต้ไม้กระดานปูไม่เปียก | |
ความทวย : | "ซ้างขึ้นพลูตีหูปั๊วๆ" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ฟืม หมายถึง ฟืมเวลาทอผ้า โดยเอากี่เป็นโรงทอ | |
ความทวย : | "ซ้างขึ้นภู หักไว้หักไว้" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ ไหวาก คือไหปากวิ่นนั่นเอง | |
ความทวย : | "ใช้แล้วใหม่ บ่ใช้แล้วเก่า" เจ้าว่าแม่นหยัง? | |
คำตอบ : | คือ หนทาง คือ หนทางนั้นถ้าเราเทียวอยู่บ่อยๆ มันก็ไม่รก แต่ถ้าเราไม่เทียวหรือไม่ใช้เส้นทางนั้น มันก็จะรก |
รู้จักความทวย | ลักษณะของความทวย | ประเภทของความทวย | ความทวยเรียงตามอักษร
ยินดีต้อนรับสู่ประตูอีสานบ้านเฮา เว็บไซต์ของเรา ใช้คุกกี้ (Cookies) เพื่อให้ท่านได้รับประสบการณ์การใช้งานที่ดียิ่งขึ้น อ่านนโยบายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (Privacy Policy) และนโยบายคุกกี้ (Cookie Policy)