นายสนธิ สมมาตร

นายสนธิ สมมาตร มีชื่อจริงว่า ไพฑูรย์ ทุมวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 14 มีนาคม พุทธศักราช 2495 ที่บ้านทุ่ง ตำบลนาคำใหญ่ (ปัจจุบันขึ้นอยู่กับ ตำบลแดงหม้อ) อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่โรงเรียนศรีทองวิทยา จังหวัดอุบลราชธานี และได้บวชเป็นสามเณรในระยะต่อมา ด้วยความที่เป็นสามเณรนักเทศน์ ที่มีน้ำเสียงอันไพเราะมาตั้งแต่เด็ก และยังมีความสนใจในด้านเพลงลูกทุ่ง จึงได้ลาสิกขาบทเพื่อตามหาความฝันของตนเอง โดยเข้ามาทำงานที่โรงงานเฟอร์นิเจอร์แห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร โดยมีความตั้งใจที่จะเรียนและทำงานไปด้วย

ที่เมืองหลวงนี่เอง สนธิ สมมาตร ได้เข้าทำงานในโรงงานเฟอร์นิเจอร์ทำเก้าอี้บุนวม ระหว่างที่โรงงานส่งไปซ่อมเก้าอี้ที่ โรงภาพยนตร์เมโทร ย่านประตูน้ำ ก็ได้ทำความรู้จักคุ้นเคยกับผู้จัดการโรงภาพยนตร์ และเอ่ยปากขอร้องว่า "หากมีวงดนตรีมาเปิดการแสดงที่นี่ ขอให้ช่วยฝากฝังเขาเป็นนักร้องด้วย" ต่อมา สนธิ สมมาตร ลาออกจากโรงงานทำเก้าอี้มาเป็นบริกรย่านถนนเพชรบุรี ในร้านอาหารชื่อ แอนนี่บาร์ อยู่แถวเพชรบุรีตัดใหม่ จึงมีโอกาสไปประกวดร้องเพลงตามงานวัดที่ใกล้ที่พัก และได้ประกวดร้องเพลงตามสถานที่ต่างๆ เรื่อยมา

จนเมื่อ ปีพุทธศักราช 2515 ได้รับรางวัลชนะเลิศ จากการประกวดร้องเพลงที่วัดอุทัยธาราม ซึ่งเพลงที่ใช่ในประกวดได้เลียนแบบแนวเสียงของ "ทูล ทองใจ" และมีโอกาสเข้าเป็นนักร้องในวงที่ชื่อ "181 คอมโบ้" ซึ่งเป็นวงของคุณปรีชา จิตะรัตน์ โดยได้รับค่าตัวครั้งละ 20 บาท แต่เดือนหนึ่งมีงานแค่ 1-2 ครั้งเท่านั้น

แต่ในปีเดียวกันนั้นเอง ผู้จัดการโรงภาพยนตร์เมโทร ก็มาเรียกตัวเขาไปพบกับ "แม่ขวัญจิต ศรีประจันต์" ที่มาเปิดการแสดงที่โรงภาพยนตร์ และได้เข้าเป็นนักร้องประจำวงตามที่หวัง โดยใช้ชื่อว่า คม คีรีบูน ที่เขาเป็นคนตั้งเอง จากความชื่นชอบเป็นการส่วนตัวต่อชื่อของ คม ขวัญแก้ว นักร้องคนหนึ่งในวงสุรพล สมบัติเจริญ ส่วนคีรีบูนนั้น เขาก็ว่าเป็น "นก" ที่ได้ชื่อว่ามีเสียงไพเราะที่สุด

ปีถัดมา สนธิ สมมาตร ได้มีโอกาสบันทึกเสียงเป็นครั้งแรกในเพลง “ฟ้าร้องที่หนองหาร“ และ “รักเหลือเดน” ผลงานการประพันธ์ของ ทอง ธนาทิพย์ หรือ ธาราทิพ ซึ่งเพลงแรกนั้น ก็เป็นที่ชื่นชอบของแฟนเพลงอย่างน่าพอใจ ปี 2517 ทอง ธนาทิพย์ ทำให้ สนธิ สมมาตร โด่งดังมากขึ้นไปอีกจากเพลง “ออกพรรษาที่เชียงคาน“ และมาจนถึงปัจจุบัน เพลงนี้ก็ยังถูกนำมาใช้ในงานบุญเทศกาลของ อำเภอเชียงคาน อยู่เป็นประจำ จนกลายเป็นเพลงสัญลักษณ์ของเชียงคานไปแล้ว

ปี 2518 สนธิ สมมาตร ลาออกจาก วงดนตรีขวัญจิต ศรีประจันต์ และไปเก็บตัวอยู่ที่เชียงใหม่อย่างเงียบๆ ร่วมครึ่งปี โดยให้เหตุผลว่า "ไปตามที่ใจอยากไป" แต่ ครูพงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา ได้ไปเรียกตัวเขากลับมา พร้อมกับทะยอยป้อนเพลงดังให้เขาอยู่เป็นระยะ ขณะที่ชื่อ คม คีรีบูน ถูกเปลี่ยนชื่อมาใช้ สนธิ สมมาตร จวบจนถึงปัจจุบัน ตามคำแนะนำของครูพงศักษ์เอง งานนี้ สนธิ สมมาตร กลับมาดังอีกครั้งด้วยเพลง “ด่วน บขส.” ของ ครูพงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา และ “ลูกทุ่งคนยาก“ ของ ครูสุรินทร์ ภาคศิริ เพลงเหล่านี้และเพลงอื่นๆ ทำให้ สนธิ สมมาตร ผูกขาดเพลงหวานแนวอีสานไว้หมดสิ้นแบบไม่มีใครมาเทียบได้จวบจนถึงปัจจุบัน

เพลงดังของเขาส่วนหนึ่งถูกนำไปเป็นเพลงประกอบภาพยนตร์เรื่อง “มนต์รักแม่น้ำมูล“ ที่สร้างเมื่อปี 2521 โดยมีดาราดังอย่าง สุริยา ชินพันธ์ เป็นพระเอก และต้องรับบทลิปซิงค์เพลงของ สนธิ สมมาตร ซึ่งการผสมผสานของเสียงที่ไพเราะ และภาพที่งดงามเป็นที่ชื่นชอบของแฟนภาพยนตร์ในยุคที่ยังไม่รู้จักมิวสิกวิดีโออย่างมาก ขณะที่ สุริยา ชินพันธุ์ ก็เคลิบเคลิ้มตามแฟนภาพยนตร์ไปด้วย ถึงขั้นลงทุนตั้งวงดนตรีลูกทุ่งตามคำแนะนำของแฟนภาพยนตร์ ชื่อวง “ลูกทุ่งดารา สุริยา ชินพันธุ์“ จากนั้นดาราอีกหลายคนก็แห่กันมาจับธุรกิจเพลงลูกทุ่งกันอีกหลายคน

สำหรับ สนธิ สมมาตร นั้น หลังความสำเร็จของภาพยนตร์ เขาก็หันมาตั้งวงดนตรีของเขาเอง และออกเดินสายแถวภาคอีสาน แต่ก็อยู่ได้แค่ปีกว่าๆ ก็ยุบวงไป

ด่วน บ. ข . ส. คำร้อง/ทำนอง : พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา ดนตรี : จิตรกร บัวเนียม เสียงร้อง : สนธิ สมมาตร

สนธิ สมมาตร มีผลงานเพลงอยู่ค่อนข้างน้อย คือ ประมาณ 60 เพลงเท่านั้น ถ้าไม่นับการเอาเพลงเก่ามาขับร้องใหม่ นอกจากนั้นก็ยังเคยร่วมแสดงในภาพยนตร์ด้วย เช่นเรื่อง "สวรรค์บ้านนา" และ "ดอกคูนเสียงแคน" จากข้อมูลเท่าที่มีล่าสุดเมื่อปี 2543 สนธิ สมมาตร ยังคงครองตัวเป็นโสด

ก่อนหน้านี้ สนธิ สมมาตร เจ้าของเสียงเพลง "ลูกทุ่งคนยาก" ก็ป่วยเป็นต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรัง และต้องเข้ารับการผ่าตัดเช่นกัน หลังการผ่าตัดที่รักษากล่องเสียงอยู่สองสามปี แม้เสียงจะเปลี่ยนไปบ้าง สนธิ สนมาตร ก็มีผลงานเพลงออกมาบ้าง โดยส่วนมากจะเป็นการนำเพลงเก่ากลับมาขับร้องใหม่ ปัจจุบัน สนธิ สมมาตร ได้ไปทำธุรกิจเปิดร้านขายกาแฟ

เพลง ออกพรรษาที่เชียงคาน ขับร้องโดย สนธิ สมมาตร (คม คีรีบูน)

เพลง มนต์รักแม่น้ำมูล ประกอบภาพยนตร์เรื่อง มนต์รักแม่น้ำมูล ขับร้องโดย สนธิ สมมาตร

ด้วยพรสรรค์ในน้ำเสียงที่เป็นแบบฉบับของตนเอง จึงทำให้ผลงานเพลงของ สนธิ สมมาตร ประทับอยู่ในความทรงจำของผู้ฟังอย่างไม่รู้ลืม แม้ว่าจะผ่านยุคสมัยที่มีชื่อเสียงไปแล้ว แต่ด้วยความที่ สนธิ สมมาตร เป็นดั่งภาพสะท้อนอัตลักษณ์อีสานในบทเพลงที่แสนไพเราะ แว่วหวาน ปนเศร้า จนได้ฉายาว่า "ทูลทองใจของชาวอีสาน" ทำให้หวนนึกถึงภาพของภูมิลักษณ์พื้นที่วิถีชีวิต ประเพณีวัฒนธรรมอีสานได้อย่างมีชีวิต อันเป็นความงดงามในวิถีวัฒนธรรมที่ควรได้รับการกล่าวถึงเพื่อสืบสาน พัฒนา ให้เป็นมรดกชาวอีสานสืบไป

นายสนธิ สมมาตร จึงได้รับเชิดชูเกียรติเป็น ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง (ขับร้องเพลงลูกทุ่ง) ประจำปีพุทธศักราช 2550 จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น