คันเจ้าได้ขี่ซ้างกั้งฮ่มเป็นพระยา อย่าได้ลืมคนทุกข์ผู้ขี่ควายคอนกล้า ## ถ้าได้ดิบได้ดีหรือได้เป็นใหญ่แล้ว ก็อย่าได้ลืมผู้คนรอบข้าง @อย่าลืมบุญคุณคนที่เคยเอื้อเฟื้อเรา ## |
แม่อยู่กรรม หมายถึง สตรีหลังคลอดบุตรใหม่ๆ จะต้องดำเนินกรรมวิธีเพื่อให้มดลูก เข้าอู่เร็ว โดยการอยู่ไฟ (นอนบนแคร่ไม้ไผ่ ที่เบื้องล่างจะมีเตาไฟให้ความร้อนอยู่ตลอดเวลา) ต้อง ดื่มน้ำร้อนซึ่งมีความเชื่อว่า จะทำให้มีน้ำนมมากสำหรับลูกน้อย ห้ามกินของแสลงต่างๆ (จะทำให้ ผิดกระบูน) ซึ่งคนอีสานเรียกว่า คะลำ การปฏิบัติเหล่านี้มีความยากลำบาก จึงเรียกว่า "อยู่กรรม" นั่นเอง เมื่อออกไฟแล้วญาติพี่น้องมาสู่ขวัญให้ เพื่อแสดงความยินดีที่พ้นจากความทุกข์ยาก และแสดงความยินดีต่อลูกที่เกิดใหม่ เหตุทั้ง 2 อย่างนี้ดลบันดาลให้แม่ออกกรรมดีอกดีใจ หายทุกข์หายโศก เห็นว่าโลกที่เราอยู่นี้เป็นโลกที่น่าอยู่น่าอาศัย เพราะญาติพี่น้องมาแสดงออกซึ่งความอาลัยใยดี ไม่มีใครแล้งน้ำใจ
ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อราคีหมดหายจาก หมดความยากแนวคะลำ หมดฮอยกรรม นำไล่ ออกไฟใหม่เซามีแฮง ศรีจอมแพงทนลำบาก แสนทุกข์ยากนอนผิงไฟ ทรมานหัวใจอุกอั่งเอ้า คึดนำเจ้าลูกของตน นางสู้ทนกินน้ำฮ้อน นอนอยู่บ่อนแม่สะแนน แม่เอาแขนพาดคิงผ่าง แม่บ่ห่าง พอวา ควันเข้าตาและเข้าปาก แสนทุกยากข์ทรมาน แสนสงสารลูกอ่อน นอนอยู่บ่อนเสียงออแอ เสียงงอแงดิ้นกะแด่ว ลูกฮ้องแอ่วหิวนม สองมือโซมโจมเอาลูก ใจแม่ผูกเกิดสงสาร จั่งได้ทรมาน ขางไฟปิ้งจี่ นั่งอยู่ที่ไฟลน แม่อดทนกินน้ำฮ้อน ย้านลูกอ่อนหิวนม แม่บรรทมบ่พองีบ แม่ก็รีบตื่น จู๋ไฟ เสียงหายใจบ่ฮอดท้อง นอนล่องหง่องบ่ไปมา ถึงเวลาอาบน้ำฮ้อน บ่เดือดร้อน ใจสับสนฮีห่อน ฮีห่อน เบิ่งลูกอ่อนนอนในเปล เดินโซเซแม่หวิ่ง คึดนำแก้มปิ่งสิ่งบุตรตน สาละวนเป็นห่วง นอนบ่ ข่วงไปมา เหยียดสองขาอยู่ส้วยล้วย ส้อยล้อย
หย่างอ่อมอ้อยเวียนหัว ทางผู้ผัวหาฟืนหาตอก บ่หยับออกขางไฟ เบิ่งบ่อนใด๋หนังพอง เป็นบ่อน แม่ลูกอ่อนนอนสะแนน แม่หวงแหนเป็นห่วง ลูกนอนข่วงอยู่ไปมา แพงขวัญตาเหลือ หลาก ฮ้อนบ่ปากไฟลน แม่อดทนจนจ่อย ทุกข์บ่น้อยเหลือหลาย เกือบว่าตายแม่ฮ้อน แม่ลูกอ่อน ทรมาน แสนสงสารอยู่กรรมนำจี่ อยู่กับที่ปานตาย สินอนหงายกะบ่ได้ โบราณให้นอนตะแคง พลิก โตแฮงกะเจ็บปวด เจ็บไปรวดกายา ทั้งหูตาบ่สว่าง แม่นอนผ่างสิบสามคืน จนหมดฟืนหลายแหล่ง ปวดนำแข่งนำขา ทั้งหูตาและปาก แสนลำบากกินนอน บ่มีหมอนหมูนใส่ เจ็บฮอดไหล่หลังแอว
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าตกใจเต้นเห็นไฟมาผ่าง ขวัญเจ้าย่างอยู่ท่งกว้างให้มาเข้า สู่เฮือน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าหนีไปเล่นวารีสรงอาบ ลงแม่น้ำกะมาถ่อนอย่าสินาน ว่ามาเยอ ขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ไฮ่กะให้มา ขวัญเจ้าไปอยู่นากะให้ต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปหา ซื้อแพรลายๆ ทั้งสิ่นหมี่ อย่ารีรออยู่พุ้นมาตุ้มอ่อนเสนห์ ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกอ่อนน้อยนอนอู่ สายไหม ขวัญใจนางแอ่วนมกินจู้ ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกเจ้าไห้สักกะลันฮ้องหาแม่ เจ้าอย่าแวว่าง เว้นเพลตึ้งให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวเจ้าคองคอยถ้าเมียสิมาหาลูก เสียงนกฮูกกูกอยู่พุ้นให้ นางฟ้าวต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ไผสิเอานมป้อนอรชรลูกอ่อน ๆ ลูกนางนอนแอ่วจู้ดูหน้าแห่ง อี่ดู
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นภูซูนไซง่อน บ่อนสงครามผ่าม้างนางน้อยให้ต่าว มา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นพนมเปญเสียมราฐ ชมปราสาทหมื่นห้องให้นางน้อง ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางพุ้นหงสามะละแหม่ง ไปเมืองแสงเมืองกำแพงอย่าอยู่ ค้างนางหล้าให้ต่าวคืน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางใต้แดนไกลทะเลล่วง ทะเลหลวงอ่าว พุ้นลงน้ำล่องเฮือ ขวัญนางนุชนาถเนื้อให้กลับต่าวคืนมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปหาค้า ป๋า เฮือนชานลูกอ่อน ๆ เถิงยามนอนนางอย่าป๋าลูกไว้เสียงให้แอ่วนม ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไป บู๋ด้าว ดงดอนทางกะเหรี่ยง ขวัญเจ้าเฮียงหมู่แม้วแกวพุ้นให้ต่าวมา ขวัญเจ้าป๋าเฮือนไว้ไปเชียงตึง จีนตาด ขวัญเจ้าไปวาดแต่งแต้มนำแม้วหมู่กะเซอ
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางก้ำหนองกระแสร์แสนหย่าน ขวัญเจ้าไปอยู่บ้านนำ เชื้อเผ่าวงศ์ ขวัญเจ้าไปปนหมู่ม้งกะให้ต่าวคืนสา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปนอนค้างภูผา แสนหย่าน บ่อนสถานแห่งฮ้องภูฆ้องต่อแกว บ่อนต่อแม้วทางท่งไหหิน ทางดินแดนบ่อนเสือสิงห์ ช้าง ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าไปทางไกลดั้นหิมะวันป่าไม้ใหญ่ นางอย่าไปเลาะค้างทางพุ้นบ่อนเซา นางอย่าเข้าเขตใหญ่วงกต ทางมันคดบ่อนมัทรีหลงด้าว บ่อนสาวนางแมนน้อยขุดกลอยมันเผิ่ม บ่อนขุดมันอีเซิ่มเสียมก่อมห่อมผา บ่อนมัทรีหน่อหล้าเสือใหญ่ตันทาง
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญนางแมนอย่าแล่นไปทางนั้น ทางมันตันพันซ้งสิหลงทางกลับ ต่าว ว่ามาเยอขวัญเอย ให้นางแพงฝั่งฟ้าวมาถ่อนอย่าสินอน อย่าไปซอนชมซ้อนนอนหนาวอยู่ กลางป่า ให้ทองสาต่อนหล้ามาถ่อนอย่าสินอน ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเห็นห้องปรางค์ทอง พระยาเวส เห็นประเทศก่อตั้งหลังกว้างหมื่นวา นางอย่าช้าให้เจ้าต่าวมาเฮือน ยามเดือนหงาย อย่าสิมัวชมซ้อน อย่าไปนอนชมพั่วกะดังงาอยู่ในป่า ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเลาะก้ำทาง ภูเงินมโนราช เห็นปราสาทซ้องมองแล้วให่ต่าวมา อย่าชมบัวสระน้ำมโนราอโนดาด อย่าหลงถาด ๆ น้ำโตนเล่นล่องนะที
ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวเจ้าอยู่ซอนลอน ซอนลอน ลูกนางนอนอยู่ซ้อยล้อย ซ้อยล้อย ให้ เจ้าอ๋ออ่อมอ้อยนางน้อยให้ค่อยมา พ่อเยอ ว่ามาเยอขวัญเอย พ่อเจ้านั่งคอยถ่า แม่เจ้านั่งคองหา อยู่สู่มื้อ พี่น้องอื้อๆ แซวๆ เว้าห่วงหา ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาหาแก้วทาระกาลูกนอนอู่ มา เอาจู๋ใส่เจ้า มาเอาเข้าหย่ำป้อน นอนถ้าอยู่อู่ไหม ลูกเอย
สัพพะเตโช นะโม นะมะภะทะ อุ อะ มุ มะ มุน มา สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ สาธุ "
โอมกัปปาสิกรัชชุยา พาหัง พันธะนัง เส้นฝ้ายผูกแขน กูสิบ่ว่าฝ้ายผูกแขน กูสิว่าฝ้ายศักดิ์สิทธิ์ พระพุทโธประทานให้ พระแก่นไท้ให้มาผูกแขนแม่อยู่กรรม เป็นสายธรรม โองการแปดหมื่นกับมีหลื่นมาอีกสี่พัน มาเป็นยันต์ป้องกันฮ้อยแปด มาแวดล้อมกันปอบกันพราย ผีทั้งหลายหนีไกลฮ้อยโยชน์ หนีทั้งโทษผิดเลือดผิดกรรม ด้วยเดชธรรมของพระพุทธเจ้า ว่า ระตะ นัตตะยัปปะภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุ เตฯ สาธุ
แม่มาน หมายถึง สตรีที่กำลังมีครรภ์ จะท้องอ่อนแก่อย่างไรก็ได้ แม่มานมักจะเจ็บไข้ได้ป่วยจะเกิดเพราะคะลำกิน หรืออะไรก็ตาม ชาวอีสานมักจะทำพิธีสู่ขวัญให้ คนอีสานถือว่าโรคที่เกิดแก่คนนั้นอย่างหนึ่งเป็นโรคทางกาย รักษาด้วยหยูกยาก็หายได้ อีกอย่างหนึ่งโรคทางใจ รักษาด้วยการทนุถนอมน้ำใจก็หาย การสู่ขวัญนี้ก็เพื่อให้กำลังใจ ปลุกปลอบจิตใจให้เข้มแข็ง แช่มชื่น เบิกบาน โดยเฉพาะสตรีที่มีท้องแรกไม่มีประสบการณ์อาจมีความกลัว จึงจัดพิธีสูตรขวัญขึ้น
ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อเศรษฐีให้กำเนิดลูกมาเกิดในครรภ์ งามดั่งจันทร์เพ็ญสวย ส่อง งามกลมค่องคิงเหลา ผู้มาเซาดอมอยู่ สินอนอู่สายไหม ภูวนัยบนฟ้า ลูกหน่อหล่าหลานพระ พรหม พระบรมส่งมาสู่ ให้มาอยู่ในพระครรภ์ มารวมกันทั่วหน้า มาแต่ฟ้าพระอินทรา เทวดาส่ง มาเกิด ให้กำเนิดเป็นคนเฮา มาฮ่วมเพลาตักแม่ มาตั้งแต่เมืองแมน แขนกะงามพอแขนค้ำเกิ่ง เป็นตาเบิ่งนวยนาย ปานนางทรายนวยนาด นวยนาด ผิวสะอาดปานจันทร์เพ็ง หาผู้เส็งบ่ถ่อ บุญ ของพ่อคุณโณ ของเบิ๊ดโตพระเลิศหล้า คุณแม่ว่ามีสิบสอง ตามทำนองเอ็นและดูก พ่อผู้ผูกกายา ทั้งหูตาแลปากคิ้ว
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปอยู่ค้าง นอนทางเก็บดวงดอก ขวัญเจ้าไปออกป่าด้าว เทียวเล่นแค่พนา ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาเซาถ้า บุตรตาอย่าพาหย่าง เดินทางไกลสิไปใส เมื่อยหล้าขวัญเจ้าจ่งต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย บุตรีเจ้าในครรภ์สิพักผ่อน อย่าพาจรด่วนดั้น ฝันผ่ายหน่ายหนี ลูกผู้นี้ผู้อยู่ในครรภ์ องค์เทวัญส่งมาให้ ภูวนัยบนฟ้าเทวดามาสู่ งามจู๋ปู๋จุ้มปุ้ม สองแก้มอ่อนละมุล เป็นคนบุญมาคูณเจ้าในครรภ์ของแม่
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางก้ำแดนไกลประเทศต่าง ก็ให้มาอยู่สร้างโฮงกว้าง เน่งนอน ขวัญเจ้าไปบ่อนพุ้นวังใหญ่นทีหลวง ขวัญเจ้าไปดอนขวงคู่ดงพนอมไม้ ว่ามาเยอขวัญ เอย ขวัญเจ้าไปนอนค้างปรางค์ทองลืมต่าว ไปลืมคาวให้ต่าวบ้านสถานห้องแห่งเฮา ว่ามาเยอ ขวัญเอย อย่าได้เลยไปก้ำไพรวันหิมวาส เห็นปราสาทส่อซ้องสิลืมห้องแห่งเฮา ว่ามาเยอขวัญเอย ลูกอยู่ท้องจวนคลอดวันดี คันเป็นหนูนารีแม่สิเอากินจู้ คันเป็นหนูบุญท้าวชายงามมาสู่ แม่สิดู๋ แกว่งโหย่นโซนอุ้มสู่วัน แหม่นสิให้จั้นๆ นมแม่สิเอาถวาย กลางคืนไกวอู่แพรทั้งโหย่น
ว่ามาเยอขวัญเอย ไผกะคองคอยถ้าชมบุตตาสะออนอ่อน อย่าไปนอนอยู่ค้างทางพุ้น ให้อ่วยมา อย่าอยู่ช้าฝูงหมู่ซุมแซง ไผอยากแยงเบิ่งนางบ่มีเว้น ไผมาเห็นออนซอนเจ้าทรงครรภ์ ท้องแก่ ทั้งพ่อแม่พี่น้องชุมเชื้อสู่คน ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าได้ไปเดินเล่นหินผาตามไหล่ ตามน้ำ ไหลสิหมื่นล้มโคมไม้อ่อนระทวย ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้าไกวแขนเหลื่องนำทางมาเดื่อง ๆ มาอยู่ เฮือนฝ่ายเบื้องมุงแป้นแผ่นกระดาน มาอยู่บ้านหลังใหม่ปันหยา หลังคามุงห่มเย็นหายฮ้อน ว่ามา เยอขวัญเอย ให้เจ้ามาซมซ้อนนอนเตียงเฮียงคู่ อย่าไปขดขี่คู้นำซู้ผู้อยู่ไกล ผัวอยู่บ้านสานต่า กะบุงตัก มือถักปอป่านแหแฮไว้ ทั้งแพรไหมแพรฝ้ายผืนลายๆ ไว้เฮ็ดอู่
ว่ามาเยอขวัญเอย อย่าอยู่ช้ามานี้ด่วนมา ผัวอยู่ถ้าฟันผ่าฟืนตอง ของฮองฮับอยู่ไฟหา ไว้ มีไหหม้อหารอเมียอ่อน กระบวยตักน้ำฮ้อนทั้งพร้อมแม่สะแนน ว่ามาเยอขวัญเอย ผัวหาไว้ เต็มใจบ่ให้ห่าง ทางหยูกยาบ่ได้เว้น เว็นมือค่ำแลง บ่อให้แห้งในโอ่งเต็มไห วารีใสใส่ลงปลงไว้ ผัวตามใจเมียแก้วฟืนตองของส่อย ผัวรอคอยแต่อ่อนหล้าคอยถ้าแต่สิมา ว่ามาเยอขวัญเอย
สัพเพเต โรคา สัพเพเต ภะยา สัพเพเตอันตะรายา วินัสสันตุ ให้เจ้าอยู่สุขสันต์ ฮ้อย เอ็ดพันวัสสา อุอะมุมะมูลมา เทียระฆาตราบต่อเท่าอายุเจ้าได้พันวัสสา ก็ข้าเทอญฯ สาธุ "
อมสิทธิการ พ่อครูบาอาจารย์ให้มนต์มาเสก กูจักเสกใส่ป่าผีป่าก็กลัว กูจัก เสกใส่งัว งัวก็เซาฮ้าย กูจักเสกใส่ฮั้วต้ายๆ ก็มาเกิดเป็นกำแพง มีฤทธิ์แฮงป้องกันได้ฮ้อยแปด ลูก ฝาแฝดก็ให้ออกมาดี เป็นนารีก็ให้ออกง่ายบ่ยาก มาพร้อมภาคกุมาราให้ออกมาง่าย ๆ ฝ้ายผูกแล้ว ให้อยู่สวัสดี ฝูงพรายผีอย่าให้มาใกล้ เป็นไปได้ด้วยเดชพระคาถา ว่า ยะโต หัง ภะคินิ อะริยายะ ชาติยา ชาโต นาภิชานามิ สัญจิจจะ ปาณัง ชีวิตา โวโรเปตา เตนะ สัจเจนะ โสตถิ เตโหตุ โสตถิ คัพภัสสะ สาธุฯ
ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี มื้อดิถี อะมุตตะโชค โตกใบนี้แม่นโตกไม้จันทร์ ขันอันนี้แม่น ขันมหาราช จากปราสาทอินทรา ป่อนลงมาให้หมู่เจ้า ให้ผู้เฒ่าแต่งพาขวัญ ศรีองค์อวนอ่อนน้อย สองแจ่มจ้อยนั่งเฮียงกัน มีทั้งขันเบ็ญจมาส งามองอาจช่อมาลา ผู้ได้มาพบพ้อ งามกะด้อคนมา เห็น แต่งแต่เว็นฮอดฮุ่งเช้า สองหน่อเง้าพระยาแถน แต่เมืองแมนปั้นป่อน มาอยู่บ่อนเคหา มาอยู่ ชายคาฮ่วมห้อง เฮ็ดถืกต้องตามตำรา
อาคัจฉาหิ ชะยะตุ ภะวัง ชะยะมังคลา ติเรกะเตโช ล้ำเลิศ สุดประเสริฐเหลือหลาย เห็น เดือนหงายเจ้าอย่าได้ด่วน จิตอย่าป่วนไปไกล อย่าไปไสให้อยู่ห้อง อยู่ฮ่วมน้องพัวพัน อยู่ดอมกัน ฮักห่อ เป็นดังลูกพ่อ แม่เดียวกัน เมืองสวรรค์ปั้นป่อน ตั้งแต่ก่อนชาติหนหลัง ตามมายังมนุษย์โลก จั่งเป็นโชคแต่บุพเพ อะตีเต กาเล อะติชานาติ ตั้งแต่กี้เคยฮ่วมกันมา ดวงชาตาจั่งถืกต้อง จั่งได้มา ฮ่วมห้องเตียงนอน ให้เจ้าอยู่เป็นคู่สอนลอน สอนลอนทุกค่ำเช้า ว่ามาเยอขวัญเอย
ขวัญเจ้าไปเที่ยวเล่นหิมะวันป่าไม้ใหญ่ ขวัญเจ้าไปเที่ยวเล่นไพรหนาพนามาส ขวัญเจ้า ไปเห็นปราสาทหมื่นห้อง ทองเหลื่อมสง่าศรี เห็นนารีแย้มแนมนำเขา กะให้ต่าว ขวัญเจ้าสาวเห็น บ่าวน้อยเชิงชู้ให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเที่ยวค้าแดนไกลประเทศต่าง ขวัญเจ้าย่าง ข้ามน้ำทะเลกว้างย่านไกล กะให้มาสามื้อนี้วันนี้
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าไปทางก้ำตอนเหนือหาเที่ยว ไปคนเดียวเลาะเล่นอิดแล้วให้ ต่าวมา ขวัญเจ้าพาสาวเล่นวารีลงอาบ ล้างส่วยแล้วขวัญเจ้าให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญ เจ้าไปทางก้ำหงสา มะละแม่ง ขวัญจอมแพงไปอยู่พุ้นโตเจ้าให้ดุ่งมา เมืองลังกาทางพุ้นกลางนะที ปากอ่าว เห็นสาวงามอย่าสิเว้า เด้อเจ้าอย่าสิหลง เมืองหงสาอยู่หย่อน ๆ นครลุงอยู่ห่างๆ เมือง เชียงตุงอยู่ซ้งๆ โขงกั้นให้ด่วนมา
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าเคยไปเล่นแดนแกวแม้วกะเหรี่ยง อย่าฟังเสียงถูกเอิ้นให้ เมินหน้าต่าวมา ขวัญเจ้าไปหาแก้วนำแกวทางไซ่ง่อน ให้เจ้ากลับต่าวย่อนมาซ้อนคู่เคียง ว่ามาเยอ ขวัญเอย ขวัญเจ้าไปเที่ยวเล่นพนมเปญเขมรต่ำ พระตะบองฝ่ายก้ำทางพุ้นบ่อนชม นครทมเขมร พุ้น สาวงามเสียมราฐ ชมปราสาทนครวัดอย่าได้ช้ามาถ่อนอย่าอยู่นาน
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าเลยไปพุ้นภูชุนสัตนาค หลวงพระบางให้ย่างย้ายกลายก้ำให้ หล่ำมา ขวัญหูขวัญตาพร้อมเกษาแขนข้อ ทั้งขวัญคอไหล่ท้องให้มาห้องแห่ง เฮาขวัญเลาคีงตน ตัวด้วยขวัญมวยผมขาแข่ง ขวัญคำแพงลูกแก้วฟังแล้วต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้าอย่าได้ เมามัวช้า ให้มาหานางนาถ มาปราสาทใหญ่กว้างสองเฒ่าอยู่คอย
เอถะ ตาตา ปิยะปุตตะกา คันขวัญมาเถิงแล้วเฮือนซานบ้านส่อง ให้เจ้านอนอยู่ห้อง สบายเนื้ออย่าคะนิง ว่ามาเยอขวัญเอย โพยภัยฮ้ายอันตรายอย่ามาเบียด อย่าให้ความเดือดฮ้อน มาใกล้ให้ห่างหนี ขอให้มีสุขล้นอนันตังตื้อติ่ว หิวหอดฮ้ายให้หายเสี่ยงอย่ามี สมบัติล้นอนันตังมูล มาก อย่าได้ทุกข์ยากฮ้ายหลายล้นสิ่งของ ให้เนืองนองคือน้ำ ไหลมาอานันต์เนก ให้เป็นเอกลื่นล้น คนย่องทั่วไตร คึดใด๋ให้เจ้าได้สมดั่งมโนหมาย ทั้งเงินคำมีหลาย โกฏิกือกองล้าน ให้กินทานเหลือ ล้นอานิสงฆ์นำส่ง ตามประสงค์คึดไว้มโนแม้นดั่งพระทัย
ว่ามาเยอขวัญเอย คันนอนตื่นให้เจ้าเห็นเงินเต็มพา คันเจ้าหลับตาให้เจ้าฝันเห็น หน่วยแก้ว ให้เจ้าคลาดแคล้วจากมลทิน มีของกินเหลือหลาก ลูกหลานมากมาโฮม เสียงทมๆ คีคื่น ให้ล้นลื่นคนทั้งปวง อย่าขัดขวางโชคลาภ มีคนกราบวันทา ให้มีไฮ่แสนวามีนาพันไฮ่ มีทั้งไก่ และหมูหมา มหิสา โคณา คือว่า งัวควายและช้างม้า มีข้อยข้าพอพัน มาโฮมกันชูส่อย มีคนส่อย ญาติกา มีคนมาแหนแห่ ให้เจ้าสุขยามแก่มีกินทาน มีสมภารแก่กล้า ให้มีหน้าคนชม เสียงทมๆ คนยอย่อง มีพี่น้องเหลือหลายกินทานไปได้บุญมาก มีหลายหลากบุญนำ หลุดเวรกรรมอย่ามาสู่ ให้ได้หมู่เป็นเศรษฐี ให้เจ้ามีแสนสิ่ง
ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญเจ้ามาโฮมอยู่ อย่าป๋าหมู่ไล่หนี ขวัญเจ้าจงมีสุขอาจ อยู่ปราสาท หลังสูง มีคนจูงในทางเลิศ แสนประเสริฐเหลือหลาย ให้เจ้ามีเฮือนซานหลังใหญ่ ให้มีไพร่พลแสน ดั่งเมืองแมนทิพย์อาสน์ มีอำนาจดั่งพระยาราชสีห์ มีเสียงดีดั่งนกการะเวก ให้เป็นเอกในเมืองคน อย่าได้จนอึดอยาก ทุกสิ่งมากเหลือตา มีเสนาแหนแห่ ให้ลื่นพ่อลื่นแม่เงินคำ ทั้งศีลธรรมล้ำเลิศ แสนประเสริฐสุขสันต์ มานำกันกุศลเก่า ทั้งพงศ์เผ่าวงศ์วาน ทั้งกินทานอย่าได้ขาด ทั้งตักบาตร และจังหัน จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง มังสังเนื้อสังขารอย่าเหี่ยว คนเหลียว เห็นให้ผ่องแผ้ว เห็นแล้วส่องนำ ทั้งกรรมนั้นโทษา มีโทษความโกรธนั้นหายสิ้นปิ่นหนี อย่าได้มีมา ต้องสนองนำกรรมไล่ เฮ็ดอันใด๋ค้าอันใด๋กะให้ได้ สมแม้นปรารถนา สัพพะพุทธานุภาเวนะ สัพพะ ธัมมานุภาเวนะ สัพพะสังฆานุภาเวนะ ขอจงเป็นสุข เป็นสุข ทุกทิพาราตรี เทอญฯ สาธุ
สูตรขวัญแต่งงาน ตามตำรามรดกอีสาน
สูตรขวนหลุ่ม สูตรขวนเทิง (สู่ขวัญลุ่ม สู่ขวัญเทิง) แท้จริงคือ สูตรขวนน้อย นั่นเอง เป็น ธรรมเนียมที่ปฏิบัติไม่เหมือนกัน บางท้องที่ทำ บางท้องที่ไม่ทำ แท้จริงสูตรขวนหลุ่มสูตรขวนเทิงนี้ นิยมทำกันก่อนสู่ขวัญจริง (อาจใช้การทำวิดฟายทดแทนได้) ส่วนความหมายในการทำมีดังนี้
สูตรขวนหลุ่ม เป็นความเข้าใจของนักปราชญ์โบราณที่ต้องการอยากจะเรียกขวัญจาก จุดกำเนิดของผู้ที่มาจากสัตว์ดิรัจฉาน หรือมนุษย์มาเกิด ให้มาส่งเสริมอุปถัมภ์ให้มีความอยู่เย็น เป็นสุข อีกอย่างหนึ่งก็เป็นการอัญเชิญเทพเบื้องล่างมีแม่เจ้าธรณี ท้าวจตุโลกบาล และภุมเทวดา เป็นต้น มาให้พรแก่ผู้รับการสู่ขวัญ ในขณะเดียวกันก็เป็นการเสริมขวัญเบื้องล่างด้วย ที่ว่า "ขวัญ แข่งและขวัญขา ขวัญฝ่าตีนและตุ่มฆ้อง ฯลฯ" นั้น
สูตรขวนเทิง เป็นการเรียกขวัญจากจุดกำเนิดของผู้รับการสู่ขวัญ ผู้ที่มาจากสวรรค์ เบื้องบนมาเกิดเป็นมนุษย์ ให้มาส่งเสริมอุปถัมภ์ ให้ผู้รับการสู่ขวัญนั้นอยู่เย็นเป็นสุข อีกอย่างหนึ่ง ก็เป็นการอัญเชิญเทพเจ้าเบื้องบนมาอวยชัยให้พรผู้รับการสู่ขวัญ ในขณะเดียวกันก็เป็นการเสริม ขวัญเบื้องบนด้วย ที่ว่า "ขวัญหูและขวัญตา ขวัญจอมผมและขวัญคิ้ว ฯลฯ" นั้น
ให้พราหมณ์สวดคาถาสูตรขวนเทิง (บน) ตอนสั่งให้ผู้รับการสู่ขวัญจุดเทียนบนยอด พาขวัญ และพราหมณ์สวดคาถาสูตรขวนหลุ่ม (ล่าง) ตอนตนเอง (พราหมณ์) จุดธูปและเทียน ก่อนสูตรขวน จากนั้นจึงสูตรขวนหลุ่มเทิง (ล่างบน) และสูตรขวนจริงต่อไป
นะโม เม พุทธะเตชะสา ระตะนัตตะยะธัมมิกา เตชะปะสิทธิปะสีเทวา ณารายะณะ ปะระเมศะวะรา สิทธิพรัมหมา จะ อินทา จะตุโลกา คัมภีระรักขะกา พรัมหมะ โลกะเทวา สัคคะ เทวา อากาสะเทวา สะทา รักขันตุ โว สัพพะโสตถี จะ ภะวันตุ โว
สัพพะพุทธานุภาเวนะ สัพพะธัมมานุภาเวนะ สัพพะสังฆานุภาเวนะ ตุยหัง สัพพะ โรคะ โสกุปัททะวะทุกขะ โทมะนัสสุปายาสา วินัสสันตุ สัพพะอันตะรายาปิ วินัสสันตุ สัพพะ สังกัปปา ตุยหัง สะมิชฌันตุ ทีฆายุตา ตุยหัง โหตุ สะตะวัสสะชีเวนะ สะมังคิโก โหตุ สัพพะทา อากาสะ ปัพพะตะวะนะภูมิคังคา มะหาสะมุททา อารักขะกา เทวะตา สะทา ตุมเห อะนุรักขันตุ
ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อดี ศรี ศรี วันนี้แม่นวันเฮ้าหมอเฒ่าว่าวันดี วันสิทธิ อะมุตตะโชค ตกแต่งพาขวัญ แล้วจึงได้สูตรเชิญขวัญว่า มาเยอ ขวัญเอย ขวัญ 32 ขวัญ ให้เจ้ามาเฮ้า 92 ขวัญ ให้เจ้ามาโฮมมาสู่สมในเนื้อ มาสืบเชื้อในคีง ผ้าผืนลายเฝือเจ้าก็มี เสื่อหลากเหลื่อมลายคำก็มี ของ กินนำคือไข่ต้มก็มี หมากส้มผลผลาก็มี เหล้ายาสุราและกล้วยอ้อยก็มี สังวาลสร้อยเครื่องธะรงก็มี แหวนธำมะโฮงสุดสอดก้อยก็มี ของเพิงใจมีหลายหลาก ทั้งเหมี่ยงหมากเคี้ยวแดงๆ ทั้งมันแซง และมันอ้อน กล้วยอ้อยก้อนวางเป็นถัน น้ำมันจันทร์หอมลูบไล้ มีทั้งฮวดดอกไม้สุบเกล้าเกศา มีทั้ง ดวงมาลาหอมห่วงเฮ้า มีทั้งดอกคัดเค้าบานจูมจี ตกแต่งดีจึงได้เชิญขวัญเจ้า
หมอเฒ่าเอิ้นจ้อยๆ ขวัญน้อยให้ต่าวมา ว่ามาเยอขวัญเอย ขวัญหัวให้มาอยู่หัวอย่าละ ขวัญตาให้มาอยู่ตาอย่าพราก ขวัญปากให้มาอยู่ปากอย่าหนี ขวัญเกศีเกษเกล้า ตั้งแต่เท้าฮอด จอมผม จงมาชมของใหม่ ขวัญไหล่และตากลม มาเชยชมอยู่ในเนื้อ มาอยู่เฮื้อในคีง ทั้งขวัญตีน และขวัญมือ ขวัญสายบือ (สะดือ) และท้องน้อย อย่าคลาดคล้อยให้มาอยู่ประจำโต ว่ามาเยอ ขวัญเอย ขวัญนมให้มาอยู่นมสองเต้า ขวัญเกล้าให้มาอยู่เกล้าเกศา ขวัญขาให้มาอยู่ขาแหล่ง แหง่ง ขวัญแข่งให้มาอยู่แข่งละงอ ขวัญคอให้มาอยู่คอกลมป้อง ขวัญท้องและขวัญคาง ขวัญแอว บางคิ้วก่อง ขวัญทุกห้องในตนว่ามาเยอขวัญเอย ให้มาอยู่ในสกลกายตราบต่อเท่า อายุเจ้าได้ 5 พันวัสสา ก็ข้าเทอญฯ สะตะวัสสา จะ อายุ จะ ชีวะ สิทธิ ภะวันตุ เต
สูตรขวัญลุ่มเทิง (ล่างบน) นี้ ถ้ามีเวลาน้อย ไม่ต้องสูตรขวัญเฉพาะอย่าง (ในอีก 20 ประเภท) ต่อก็ได้ เพราะนี้คือสูตรเหมือนกัน แต่เรียกว่า สูตรขวัญน้อย หรือสูตรขวัญย่อ หรือในบางท้องถิ่นเรียกว่า สูตรขวัญลุ่มเทิง (ล่างบน) นั่นเอง ดังนั้น เมื่อจบสูตรขวัญนี้ ถ้ามีเวลาน้อยจะผูกแขนเลยก็ได้ แต่ถ้ามีเวลามากพอจะสูตรขวัญเฉพาะอย่าง ตรงกับลักษณะที่ต้องการในอีก 21 ประเภทต่อไป
บายศรีสู่ขวัญพิธีโบราณ อุบลราชธานี
บายศรีสู่ขวัญภาคอีสานพ่ออาลี
ยินดีต้อนรับสู่ประตูอีสานบ้านเฮา เว็บไซต์ของเรา ใช้คุกกี้ (Cookies) เพื่อให้ท่านได้รับประสบการณ์การใช้งานที่ดียิ่งขึ้น อ่านนโยบายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (Privacy Policy) และนโยบายคุกกี้ (Cookie Policy)